Капыль

На думку географа В. Жучкевіча, аснова тапоніму «Капыль» ужывалася ў значэнні прылады апрацоўкі зямлі накшталт матыкі або кіркі. У беларускай мове слова «капыл» захавалася галоўным чынам для абазначэння верхняй часткі шавецкай калодкі, а часам аднаго з тыпаў малатка (балцкае kople). Захавалася і мянушка Капыл — упарты, незгаворлівы чалавек^[4].

Паводле пашыранага меркавання, назва «Капыль» утварылася ад слова «капылле» — поле, апрацаванае матыкай^[5]. Аднак некаторыя даследнікі мяркуюць, што назва паселішча ўтварылася ад слова «капальня» — частка паганскай бажніцы^[6].

Упершыню Капыль згадваецца пад 1005 годам ва ўстаўной грамаце кіеўскага князя Уладзіміра Святаславіча Тураўскай епархіі. Аднак аўтэнтычнасць названага дакумента аспрэчваецца^[7]. Паводле археалагічных даных, горад існаваў ужо ў XI ст. Першая пэўная згадка Капыля змешчана ў Галіцка-Валынскім летапісе пад 1274 годам пры апісанні вайны галіцкага князя Льва Данілавіча з вялікім князем літоўскім Тройдзенем. У XIV—XV стст. на гарадзішчы (у цэнтры сучаснага горада) стаяў драўляны Капыльскі замак. З 1395 года — цэнтр Капыльскага княства Алелькавічаў. Пазней належаў Радзівілам, Вітгенштэйну. У 1506 годзе слуцкія і капыльскія баяры, скліканыя слуцкай княгіняй Анастасіяй, разбілі каля Капыля крымскіх татараў, якія адыходзілі пасля разгрому пад Клецкам (Гл. таксама: Бітва пад Клецкам). У 1652 годзе Капыль атрымаў магдэбургскае права. З 1793 года — мястэчка Слуцкага павета. У 1924 годзе Капыль стаў цэнтрам раёна, з 1938 года — гарадскі пасёлак, з 1984 года — горад.

• XIX стагоддзе: 1897 — 4463^[8] чал.
• XX стагоддзе: 1977 — 5,7 тыс. чал.^[8]; 1995 — 10,6 тыс. чал.^[8]
• XXI стагоддзе: 2006 — 10,6 тыс. чал.; 2009 — 10,5 тыс. чал.; 2015 — 9 733 чал.^[9]; 2016 — 9 620 чал.^[10]; 2017 — 9 526 чал.^[3]

Прадпрыемствы харчовай, дрэваапрацоўчай прамысловасці. Гасцініца «Капыль».

Капыльскі краязнаўчы музей.

• Ушэсцеўская царква (1866 г.)
• Капліца Марціна Тураўскага
• Касцёл Святых апосталаў Пятра і Паўла
• Помнік Цішку Гартнаму

Захаваліся таксама сярэднявечнае гарадзішча, татарскія і яўрэйскія могілкі XIX—XX стст., гандлёвая забудова пач. ХХ ст. на плошчы Леніна, узноўленая хата, дзе нарадзіўся Цішка Гартны.

• Касцёл Святых апосталаў Пятра і Паўла (1864)
• Сінагога

• Сцяпан Александровіч (1921—1986) — беларускі пісьменнік
• Аляксандр Багдановіч (1898—1983) — беларускі грамадскі дзеяч, урач.
• Цішка Гартны (З. Х. Жылуновіч; 1887—1937) — беларускі пісьменнік, грамадскі і дзяржаўны дзеяч
• Рэнальд Кныш (1931—2019) — беларускі трэнер па спартыўнай гімнастыцы. Заслужаны трэнер БССР (1960), заслужаны трэнер СССР (1964), заслужаны дзеяч фізічнай культуры БССР (1971)
• Мендэле Мойхер-Сфорым (1835—1917) — пісьменнік мовы ідыш
• Адам Герасімавіч Русак (1904—1987), беларускі паэт-песеннік
• Аляксандр Сыман (нар. 1977) — беларускі біятланіст, удзельнік XIX Зімовых Алімпійскіх гульняў у Солт-Лейк-Сіці (2002)
• Уладзімір Пятровіч Талочка (нар. 1961) — беларускі архітэктар.
• Міхаіл Мікалаевіч Чыгір (нар. 1948) — беларускі дзяржаўны дзеяч, Прэм’ер-міністр Рэспублікі Беларусь (1994—1996)

• 
  Мурал cавецкіх часоў у Капылі, 2017
• 
  Панарама Капыля з замчышча, ліпень 2017
• 
  Адкрыты рынак Капыля, ліпень 2017
• 
  Татарскія могілкі ў Капылі, ліпень, 2017
• 
  Капыль з боку татарскіх могілак, ліпень, 2017
• 
  Пункт па карантыну раслін Капыля
• 
  Каля будынка камунальных служб
• 
  Гарадскі краявід
• 
  Панарама з шашы
• 
  Панарама Капыля з замчышча, 2017

• Голас нізу (1906)
• Гарады Мінскай вобласці
• Гарады Беларусі