Божым шляхам

Першы нумар часопіса пабачыў свет у кастрычніку 1947 г. пад рэдактарствам а. Льва Гарошкі, які годам раней у Рыме выдаў першы беларускі грэка-каталіцкі малітоўнік пад той жа назвай — «Божым шляхам». У Парыжы айцец Гарошка быў рэктарам Беларускай каталіцкай місіі, заснаванай для апекі шматлікіх на той момант суродзічаў, што апынуліся ў Францыі пасля Другой сусветнай вайны. Выданне было акрэслена рэдактарам як «часапіс беларускае рэлігійнае думкі», а мэта — гуртаваць суродзічаў і ўмацоўваць іх у духу еднасці.^[2]

Ад самага пачатку часопіс заявіў пра сябе як не толькі рэлігійнае монаканфесійнае выданне: «Галіна нашай працы, наш шлях — гэта шлях Божы, духовы, рэлігійны; аднак хочам яго разумець ня толькі ў сэнсе дэвацыйна-канфэсыйным, аднаабрадным. але і ў сэнсе шырэйшым — хрысьціянска-нацыянальнай культурнай ды сацыяльнай брацкасьці і салідарнасьці.»^[3] Ужо ў першым нумары публікаваліся творы аўтараў рознай канфесійнай прыналежнасці^[4] і даваўся агляд іншых беларускіх рэлігійных выданняў дыяспары — каталіцкіх, праваслаўных і пратэстанцкіх^[5]. Разам з тэмай рэлігійнай салідарнасці і еднасці, на старонках часопіса рэгулярна абмяркоўвалася пытанне савецкай антырэлігійнасці.

Практычна ўсе матэрыялы першых нумароў напісаны — пад рознымі псеўданімамі і без подпіса — а. Гарошкам. Ад трэцяга нумару рэгулярным аўтарам стаў а. Часлаў Сіповіч (Лондан)^[6]. Публікаваліся таксама мастацкія творы, пераважна эміграцыйных аўтараў.^[7]

У 1947—1950 гг. часопіс выходзіў штомесяц, часам — падвоенымі нумарамі. Са студзеня 1951 ён стаў двумесячнікам, з 1955 — квартальнікам, у 1956 г. выйшла два нумары, у 1957 г. — адзін выпуск, пасля чаго выданне прыпынілася.

«Божым шляхам» быў адноўлены ў 1964 г. у Лондане, дзе пры Беларускай каталіцкай місіі сабралася група добра адукаваных і актыўных святароў на чале з біскупам Чаславам Сіповічам. Сярод іх былі а. Язэп Германовіч — новы рэдактар часопіса — і а. Аляксандр Надсан. Да іх у 1960 г. далучыўся а. Леў Гарошка. Каталіцкая місія была як рэлігійным, так і важным культурным асяродкам, з якога пазней вырасла Беларуская бібліятэка і музей імя Францішка Скарыны. У Лондане таксама існавала ўжо Англа-беларускае таварыства, якое стымулявала інтарэс да Беларусі і беларусазнаўчыя даследванні. Гэта дазволіла прыцягнуць да супрацоўніцтва з часопісам такіх значных аўтараў як Гай Пікарда, Вера Рыч і а. Тамаш Падзява, а з іншых краін — а. Роберта Тамушанскага, пісьменніка Уладзіміра Глыбіннага, актыўных дзеячаў дыяспары Кастуся Чабатара і Язэпа Малецкага.^[8]

Тэматыка часопіса стала шырэй у параўнанні з парыжскім перыядам за кошт арыгінальных даследчых артыкулаў, найперш — а. Аляксандра Надсана (царкоўная гісторыя, гісторыя беларускага кнігавыдання, Скарыназнаўства), а таксама Гая Пікарды, які фактычна запачаткаваў новую галіну ведаў — гісторыю беларускай царкоўнай музыкі^[9]. Часопіс падрабязна асвятляў падзеі Другога Ватыканскага сабора, у якім браў удзел біскуп Часлаў Сіповіч. Таксама Язэп Германовіч, пад псеўданімам Вінцук Адважны, публікаваў свае байкі і фельетоны.^[10]

Як ў парыжскі перыяд, перыядычнасць часопіса з часам зніжалася. У 1973 ён стаў квартальнікам, у 1975 г. выйшла толькі два выпускі, у 1976 — адзін і ніводнага — у 1977. Адзіны выпуск за 1978 г. быў прысвечаны памяці памерлага а. Льва Гарошкі, выпуск за 1979 г. — памяці памерлага а. Язэпа Германовіча, і апошні нумар, 151-ы, — у 1980 г. Апошнія нумары рыхтавалі а. Аляксандр Надсан і біскуп Часлаў Сіповіч.^[10]

• Алічбаваныя нумары часопіса даступныя ў электронным архіве Беларускай бібліятэкі і музея імя Францішка Скарыны.