Ŭ
Ŭ, ŭ (u нескладовае, альбо u з брэвэ) — 31-я літара беларускага лацінскага алфавіта. Таксама 26-я літара алфавіта мовы эсперанта, 36-я літара джарайскага алфавіта.
| Лацінская літара U з брэвэ | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ŭŭ | |||||||||||||||||||||||
Выява | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Характарыстыкі | |||||||||||||||||||||||
Назва | Ŭ: latin capital letter u with breve | ||||||||||||||||||||||
Юнікод | Ŭ: U+016C | ||||||||||||||||||||||
HTML-код | Ŭ: | ||||||||||||||||||||||
UTF-16 | Ŭ: 0x16C | ||||||||||||||||||||||
URL-код | Ŭ: %C5%AC | ||||||||||||||||||||||
Беларуская мова
У беларускай мове мае назву у нескладовае (u nieskładovaje), яе адпаведнікам у кірылічным алфавіце ёсць літара у нескладовае (Ў, ў).
Таксама выкарыстоўваецца ў Інструкцыі па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь[1], ALA-LC[2].
Гісторыя
Сучасная літаратурная беларуская мова зараджалася ў першай палову XIX стагоддзя найперш лацінскай графікай[3]. Першым выпадкам ужывання літары ŭ стала кніга польскамоўнага пісьменніка Габрыэля Асоўскага «Таямнічае даміно» (1845), дзе пісьменнік ужывае для яе адпаведнага гуку [w] у беларускамоўных дыялогах герояў[4]. Пазней у беларускіх тэкстах літару ўжываў этнограф Аляксандр Рыпінскі (1853—1854). Пры гэтым доўгі час лічылася, што свой сучасны выгляд літара набыла ў кракаўскім выданні «Dudka Białaruskaja» 1891 года Францішка Багушэвіча[5].
Эсперанта
Як і ў беларускай мове, ŭ у эсперанта вымаўляецца як [w] ці як [u̯], пераважна ў дыфтонгах aŭ, eŭ і радзей oŭ.
Лічыцца, што такая форма графемы была натхнёная беларускай літарай ў[5].
Выкарыстоўваецца для гуку [w] у гукаперайманнях, як у ŭa! (па-беларуску: ўа!), і адназначна ў ŭo (па-беларуску: ўо!), якое ёсць эсперанта-назвай самой літары ŭ.
Крыніцы
Літаратура
- Аляксандр Булыка. У нескладовае // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1986. — Т. 4. Накцюрн — Скальскі. — С. 377. — 742 с. — 9 500 экз.