Плешчаніцы

Упершыню Плешчаніцы ўпамінаюцца ў XVI стагодзьдзі як вёска Менскага павету. Маёнтак знаходзіўся ў валоданьні Тышкевічаў.

У вайну Маскоўскай дзяржавы з Рэччу Паспалітай (1654—1667) пад Плешчаніцамі дзейнічаў партызанскі аддзел Дзяніса Мурашкі^[4]. Мурашкаўцы нападалі на двары той шляхты, якая перайшла на бок маскоўскіх захопнікаў, ставілі залогі на дарогах, перашкаджалі зьбіраць і вывозіць збожжа, а мясцовае насельніцтва не пускалі ехаць у акупаваны Менск^[5].

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Плешчаніцы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, дзе сталі цэнтрам воласьці. У гэты час паселішча ўжо мела статус мястэчка. У вайну 1812 году пры адступленьні францускага войска тут адбылася бітва, у выніку якой аддзел расейскай арміі генэрала Чапліца разьбіў авангард 9-га францускага корпусу маршала Віктора.

У 1817 годзе ўладальнікі Плешчаніцаў Тышкевічы збудавалі ў мястэчку царкву, у 1825 годзе — заснавалі тэатар (дзейнічаў да 1835 году). У ХІХ стагодзьдзі дзейнічалі царква і сынагога; працавалі школа, бровар, 5 крамаў, 2 піцейныя двары, штогод праводзіліся кірмашы. У 1882 годзе ў мястэчку заснавалі фабрыку шавецкіх капылоў, пазьней — фабрыку шавецкіх гваздоў. У 2-й палове ХІХ стагодзьдзя — 50 двароў. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, працавалі народная вучэльня і паштова-тэлеграфная кантора.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Плешчаніцы занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Плешчаніцы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, дзе 17 ліпеня 1924 году сталі цэнтрам раёну БССР. З 1929 году тут працавалі электрастанцыя, млын, лесапільня, сукнавальня. 27 верасьня 1938 году Плешчаніцы атрымалі афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу. У Другую сусьветную вайну з 28 чэрвеня 1941 да 30 чэрвеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. З 25 сьнежня 1962 году Плешчаніцы ўваходзяць у склад Лагойскага раёну.

У 1996—1998 гадох у Плешчаніца збудавалі новую дряўляную царкву Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла.

• XIX стагодзьдзе: 1886 год — 595 чал.; 1887 год — 425 чал.^[6]
• XX стагодзьдзе: 1939 год — 3,7 тыс. чал.; 1974 год — 6,7 тыс. чал.^[7]; 1977 год — 6,7 тыс. чал.^[8]; 1999 год — 7860 чал.^[9]; 2000 год — 8,1 тыс. чал.^[10]
• XXI стагодзьдзе: 2006 год — 7,8 тыс. чал.; 2009 год — 6041 чал.^[11] (перапіс); 2015 год — 5829 чал.^[12]; 2016 год — 5835 чал.^[13]; 2017 год — 5829 чал.^[14]; 2018 год — 5834 чал.^[2]

У Плешчаніцах працуюць 2 сярэднія, музычная, дзіцяча-юнацкая спартовая школы, 3 дашкольныя ўстановы.

Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляе местачковая лякарня.

Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, дом дзіцячай творчасьці.

Прадпрыемствы паліўнай, дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў, харчовай прамысловасьці.

На паўднёва-заходнім беразе Плешчаніцкага вадасховішча месьціцца паляўніча-рыбалоўная база (гатэль на 60 месцаў)^[15].

• Могілкі юдэйскія
• Сынагога (пачатак ХХ ст.)

• Царква Сьвятой Тройцы (ХIХ ст.)

• Краявіды Плешчаніцаў
• 
  Царква, аўтэнтычны выгляд
• 
  Царква па надбудове купалоў-цыбулінаў
• 
  Юдэйскія могілкі
• 
  Будынак пякарні

• Сяргей Антончык (нар. 1956) — беларускі дзяржаўны дзяяч
• Мікалай Сяменчык (нар. 1953) — гісторык

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — 576 с. — ISBN 985-11-0198-2
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 5: М — Пуд. — 592 с. — ISBN 985-11-0141-9
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887.

• Плешчаніцы, Radzima.org