Гран-пры Канады

Першыя Гран-пры Канады ўваходзілі ў наваствораны Канадзкі чэмпіянат спартовых аўтамабіляў(d) і ладзіліся на трасе Маспорт-Парк пад Таронта. У 1966 року тут адбыўся Канадзка-амэрыканскі кубак выкліку(d), а з наступнага году далучылася і Формула-1. Пераможцам першай формульнай гонкі стаў Джэк Брэбэм. Гонкі пачаргова ладзіліся на Маспорт-Парку і Мон-Трамблене ў Квэбэку (тут у 1968 і 1970).

Гонка 1969 року ў Маспорт-Парку запомнілася ўнікальным выпадкам. Джэкі Ст’юарт (Матра) спаборнічаў за лідэрства з Жакі Іксом (Брэбэм) да 33-га кола, на якім яны ў чацьверты раз дагналі адсталага Эла Піза. Пры спробе абгону Ікс сутыкнуўся з Ст’юартам, і апошні выбыў з гонкі. Жакі Ікс жа здолеў працягнуць і даехаў да фінішу. Кен Тырэл падаў скаргу, і Эла Піза на безнайдзейна састарэлым Клаймакс-Стрэйт-4(d) дыскваліфікавалі, калі ён не праехаў і паловы дыстанцыі. Ён застаецца адзіным гоначнікам у гісторыі Формулы, дыскваліфікаваным за надта павольную язду.

З 1971 року трасу Мон-Трамблен выключылі з ратацыі з прычынаў бясьпекі. Гран-пры 1977 року, на якім між іншага дэбютаваў францускі канадзец Жыль Вільнёў, узьняла пытаньне бясьпекі і на трасе ў Маспорт-Парку. Падчас трэніровачных заездаў брытанскі гоначнік Ен Эшлі ў балідзе Гескет пераляцеў цераз агароджу і ўрэзаўся ў тэлевышку; ён атрымаў сур’ёзныя траўмы і на гэтым скончыў кар’еру ў Формуле. У той жа дзень Ёхэн Мас на Макларэне таксама ўдарыўся ў адбойнік. Пасьля гэтага Гран-пры было перанесенае на ўручную насыпаны востраў Нотр-Дам у Манрэалі і ладзілася з 1978 амаль бесьперапынна, за выняткам скасаваных чатырох гадоў.

Першым пераможцам у Квэбэку стаў ягоны ўраджэнец Жыль Вільнёў на Фэрары. У 1982 року канадзец загінуў падчас кваліфікацыі Гран-пры Бэльгіі, і ўжо празь некалькі тыдняў трасе ў Квэбэку было нададзенае ягонае імя. Вільнёў-старэйшы застаецца адзіным канадцам, які перамагаў у нацыянальным Гран-пры. Сама ж гонка ў Канадзе скончылася яшчэ адным трагічным інцыдэнтам: на старце заглух паплечнік Жыля Дыд’ё Пірані, які займаў першую пазыцыю. Сьпярша стаячую «Фэрары» зачапіў бразыльскі гоначнік «Марчу» Рауль Бойзэл. Закруціўшыся, ён зачапіў баліды Элізэа Салязара і Ёхэна Маса, аднак уся тройка ня мела вялікіх пашкоджаньняў. Калі здавалася, што старт абышоўся без сур’ёзных наступстваў, італьянец Рыкарда Палецьці на хуткасьці 180 км/г уляцеў у балід Пірані, разьбіўшы сваю «Азэлу». На выратаваньне да яго пасьпелі Дыд’ё Пірані і лекар МФА Сыд Ўоткінс, ды ў гэты час выбухнуў паліўны бак аўтамабілю. Ратаўнікі паўгадзіны не маглі дастаць пілёта з кабіны, і ён сканаў ад атрыманых ранаў у шпіталі.

З 1993 року Гран-пры Канады засталося адзіным этапам чэмпіянату Формулы-1 у Паўночнай Амэрыцы, што паспрыяла ягонай папулярнасьці. Зь перапынкамі ў 2001—2007 роках яно заставалася адзіным да 2011 року.

Гран-пры 2001 року стала першым у гісторыі Формулы-1, дзе першыя два месцы занялі браты — Ральф і Міхаэль Шумахэры. Праз два гады яны паўтарылі гэты посьпех.

У 2009 року Гран-пры Канады выключылі з календара чэмпіянату, і ўпершыню з 1958 року Паўночная Амэрыка засталася бяз гонак Формулы-1. Пасьля абнаўленьня трасы яна вярнулася на наступны год. Гран-пры 2011 року стала найдаўжэйшай дагэтуль гонкай Формулы-1: праз залевы яна спынялася на некалькі гадзінаў.

На Гран-пры Канады 2013 году здарылася першая сьмерць у Формуле-1 за апошнія 12 гадоў. Падчас прыбіраньня аварыйнага «Заўбэру» Эстэбана Гут’ерэса трыццацівасьмігадовага Марка Робінсана пераехаў эвакуатар; маршалак трасы сканаў у шпіталі.

На трасу нярэдка выбягаюць мясцовыя грызуны. У 1990 року Алесандра Наньніні зьбіў гофера, пашкодзіўшы сабе кола. У 2007 року лясны сурок перашкодзіў трэніроўцы Ральфа Шумахэра, а ў часе гонкі Энтані Дэвідсан, едучы трэцім, зьбіў іншага сурка і быў вымушаны заехаць на замену пярэдняга крыла. У 2018 року Раман Гражан пашкодзіў пярэдняе крыло ў 2-й трэніроўцы, зьбіўшы сурка. У 2022 року сурка зьбіў падчас 3-й трэніроўкі Нікаля Лятыфі.

Апошні паварот трасы імя Жыля Вільнёва іранічна назвалі «Сьцяной чэмпіёнаў» пасьля таго, як там у 1999 року разьбіліся тры чэмпіёны сьвету: Дэйман Гіл, Міхаэль Шумахэр ды Жак Вільнёў. Сюды ж можна залічыць і Рыкарда Зонту, які ў той час быў дзейным чэмпіёнам гонак FIA GT. У пазьнейшыя гады ў гэтым месцы траплялі ў аварыі чэмпіёны КАРТу Хуан Паблё Мантоя; Формулы Рэно 3.5 Карляс Сайнс і Кевін Магнусэн; Формулы-1 Джэнсан Батан і Сэбастыян Фэтэль.

Ружовае тло азначае, што гонка не ўваходзіць у каляндар Чэмпіянату сьвету Формулы-1.

Рок	Гоначнік	Канструктар	Траса	Справаздача
1961	Пітэр Раян	Лотас-Клаймакс	Маспорт Парк	Справаздача
1962	Матсэн Грэгары	Лотас-Клаймакс		Справаздача
1963	Пэдра Радрыгес	Фэрары		Справаздача
1964	Пэдра Радрыгес	Фэрары		Справаздача
1965	Джым Гол	Шапараль-Шэўрале		Справаздача
1966	Марк Донаг’ю	Лола-Шэўрале		Справаздача
1967	Джэк Брэбэм	Брэбэм-Рэпка	Маспорт Парк	Справаздача
1968	Дэні Гальм	Макларэн-Форд	Мон-Трамблен	Справаздача
1969	Жакі Ікс	Брэбэм-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1970	Жакі Ікс	Фэрары	Мон-Трамблен	Справаздача
1971	Джэкі Ст’юарт	Тырэл-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1972	Джэкі Ст’юарт	Тырэл-Форд		Справаздача
1973	Пітэр Рэўсан	Макларэн-Форд		Справаздача
1974	Эмэрсан Фітыпальдзі	Макларэн-Форд		Справаздача
1975	Ня ладзілася
1976	Джэймз Гант	Макларэн-Форд	Маспорт Парк	Справаздача
1977	Джодзі Шэктэр	Ўульф-Форд		Справаздача
1978	Жыль Вільнёў	Фэрары	Траса Нотр-Даму	Справаздача
1979	Алан Джонз	Ўільямз-Форд		Справаздача
1980	Алан Джонз	Ўільямз-Форд		Справаздача
1981	Жак Ляфіт	Ліж’е-Матра		Справаздача
1982	Нэльсан Піке	Брэбэм-BMW	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
1983	Рэнэ Арну	Фэрары		Справаздача
1984	Нэльсан Піке	Брэбэм-BMW		Справаздача
1985	Мікеле Альбарэта	Фэрары		Справаздача
1986	Найджэл Мэнсэл	Ўільямз-Хонда		Справаздача
1987	Ня ладзілася з прычыны спонсарскіх звадаў
1988	Айртан Сэна	Макларэн-Хонда	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
1989	Т’еры Бутсэн	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1990	Айртан Сэна	Макларэн-Хонда		Справаздача
1991	Нэльсан Піке	Бэнэтан-Форд		Справаздача
1992	Гергард Бэргер	Макларэн-Хонда		Справаздача
1993	Ален Прост	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1994	Міхаэль Шумахэр	Бэнэтан-Форд		Справаздача
1995	Жан Алезі	Фэрары		Справаздача
1996	Дэйман Гіл	Ўільямз-Рэно		Справаздача
1997	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
1998	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
1999	Міка Хякінэн	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2000	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2001	Ральф Шумахэр	Ўільямз-BMW		Справаздача
2002	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2003	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2004	Міхаэль Шумахэр	Фэрары		Справаздача
2005	Кімі Райкэнэн	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2006	Фэрнанда Алёнса	Рэно		Справаздача
2007	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2008	Робэрт Кубіца	BMW Заўбэр		Справаздача
2009	Ня ладзілася
2010	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
2011	Джэнсан Батан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2012	Льюіс Гэмілтан	Макларэн-Мэрсэдэс		Справаздача
2013	Сэбастыян Фэтэль	Рэд Бул-Рэно		Справаздача
2014	Даніель Рык’ярда	Рэд Бул-Рэно		Справаздача
2015	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2016	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2017	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2018	Сэбастыян Фэтэль	Фэрары		Справаздача
2019	Льюіс Гэмілтан	Мэрсэдэс		Справаздача
2020 — 2021	Ня ладзілася праз пандэмію COVID-19
2022	Макс Вэрстапэн	Рэд Бул-Рэд Бул	Аўтадром імя Жыля Вільнёва	Справаздача
2023	Макс Вэрстапэн	Рэд Бул-Хонда		Справаздача
Крыніцы:[1][2]

• https://gpcanada.ca/ — афіцыйны сайт Гран-пры Канады