Ҡалмыҡ Республикаһы
Ҡалмыҡ Респу́бликаһы — Рәсәй Федерацияһы субъекты, Көньяҡ федераль округына ҡарай.
| Рәсәй Федерацияһы субъекты | |||||
Ҡалмыҡ республикаһы | |||||
| |||||
| |||||
Баш ҡала | Элиста | ||||
| 40-сы | |||||
- Барлығы | 74 731 км² | ||||
- Барлығы | 280 581 (2015) 3.75 кеше/км² | ||||
Федераль округ | Көньяҡ | ||||
Иҡтисади район | Волга буйы | ||||
| Ҡалмыҡ, урыҫ | |||||
Республика башлығы | Алексей Марат улы Орлов | ||||
Премьер-министр | |||||
Дәүләт йыйылышы рәйесе | Козачко Анатолий | ||||
| ҠР Дәүләт гимны | |||||
| 08 | |||||
| RU-KL | |||||
Сәғәт бүлкәте | MSD[d], UTC+3:00[d] һәм Европа/Москва[d][1] | ||||
Республиканың сиктәштәре:
- Көньяҡта — Дағыстан республикаһы
- Көньяҡ-көнбайышта — Ставрополь крайы
- Көнбайышта — Ростов өлкәһе
- Төньяҡ-көнбайышта Волгоград өлкәһе
- Көнсығышта — Әстрәхән өлкәһе.
География
Географик урыны
Ҡалмыҡ Респу́бликаһы, Рәсәйҙең көньяҡ-көнсығышында урынлашҡан. Элиста ҡалаһы Мәскәүҙән 1343 саҡрым (1267 км) йыраҡта урынлашҡан.
Республика территорияһы оҙонға — төньяҡтан көньяҡҡа 485 саҡрым (458 км) һәм көнбайыштан көнсығышҡа 448 саҡрым (423 км).
Регион сүл, ярымсүл, далалы зонала урынлашҡан.
Ҡалмыҡ республикаһының тарихы
Халыҡ
Халыҡ һаны — 280 581 кеше (2015). Халыҡ тығыҙлығы — 3,75 кеше/км² (2015). Ҡала халҡы — 130 700 кеше (2015).
Халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса ҡала һәм ауыл халҡы өлөшө:
- Милләт буйынса бүленеш
| Милләт | 1926 йыл мең кеше | 1939 йыл мең кеше | 1959 йыл мең кеше | 1970 йыл мең кеше | 1979 йыл мең кеше | 1989 йыл мең кеше | 2002 йыл мең кеше | 2010 йыл мең кеше |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ҡалмыҡтар | 107,0 (75,8 %) | ▬107,3 (48,6 %) | ▼64,9 (35,1 %) | ▲110,3 (41,1 %) | ▲122,2 (41,5 %) | ▲146,3 (45,4 %) | ▲155,9 (53,3 %) | ▲162,7 (57,4 %) |
| Урыҫтар | 15,2 (10,7 %) | ▲100,8 (45,7 %) | ▲103,3 (55,9 %) | ▲122,8 (45,8 %) | ▲125,5 (42,6 %) | ▼121,5 (37,7 %) | ▼98,1 (33,6 %) | ▼85,7 (32,2 %) |
| Дарғындар | … | … | … | ▲5,0 (1,9 %) | ▲8,6 (5,0 %) | ▲12,9 (4,0 %) | ▼7,3 (2,5 %) | ▲7,6 (2,7 %) |
| Ҡаҙаҡтар | … | ▲2,7 (1,2 %) | ▲8,6 (4,6 %) | ▼7,1 (2,6 %) | ▼6,1 (2,1 %) | ▲6,3 (1,9 %) | ▼5,0 (1,7 %) | ▼4,9 (1,7 %) |
| Ахыс төрөктәре | … | … | … | … | … | … | ▲3,1 (1,1 %) | ▲3,7 (1,3 %) |
| Чечендар | … | … | … | ▲4,8 (1,8 %) | ▲8,1 (2,8 %) | ▲8,3 (2,6 %) | ▼6,0 (2,0 %) | ▼3,3 (1,2 %) |
| Аварҙар | … | … | … | … | ▲1,9 | ▲3,9 (1,2 %) | ▼2,3 (0,8 %) | ▲2,4 (1,0 %) |
| Украиндар | 14,6 (10,3 %) | ▼1,1 | ▲1,6 | ▲3,3 (1,2 %) | ▲3,7 (1,3 %) | ▲4,1 (1,3 %) | ▼2,5 (0,9 %) | ▼1,5 (0,5 %) |
| Корейҙар | … | … | … | … | ▲1,1 | ▼0,6 | ▲1,0 (0,3 %) | ▲1,3 (0,5 %) |
| Немецтар | 2,6 (1,8 %) | ▲4,15 (1,9 %) | ▼1,5 | ▲5,2 (1,9 %) | ▲5,5 (1,9 %) | ▲5,6 (1,7 %) | ▼1,6 (0,6 %) | ▼1,1 (0,3 %) |
| Татарҙар | 1,0 | ▲2,5 (1,1 %) | ▼1,0 | ▲1,2 | ▲1,3 | ▬1,3 | ▼1,1 (0,4 %) | ▼1,0 (0,3 %) |
| Ҡумыҡтар | … | … | … | … | … | 1,5 | … | … |
| Белорустар | … | … | … | ▲1,7 | ▼1,4 | ▼1,3 | … | … |
| 1000 артыҡ милләттәр күрһәтелгән | ||||||||
Торамалар (йәшәү пункттары)
Ҡалалар — Элиста, Лагань һәм Бәшиңтә. Бөтәһе 262 торама бар, уларҙың икәүһендә халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре (2010) буйынса кеше йәшәмәй.