Ялсыҡай
Ялсыҡай (рус. Ялчикаево) — Башҡортостан Республикаһының Көйөргәҙе районындағы ауыл. Таймаҫ ауыл Советына ҡарай. 2009 йылдың 1 ғинуарына халыҡ һаны 360 кеше булған[2].Почта индексы — 453358, ОКАТО коды — 80239855005[3].
| Ауыл | |
| Ялсығай рус. Ялчикаево | |
| Ил | |
|---|---|
| Федерация субъекты | |
| Муниципаль район | |
| Ауыл советы | |
| Координаталар | |
| Халҡы | |
| Сәғәт бүлкәте | |
| Почта индексы | 453358 |
| Һанлы танытмалар | |
| Автомобиль коды | 02, 102 |
| ОКАТО коды | |
| ОКТМО коды | |
.svg)
Халыҡ һаны
- Милли составы
Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса башҡорттар 98 % тәшкил итә[4].
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар) | |||||
| 1900 йыл | 246 | ||||
| 1920 йыл 26 август | 456 | ||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | 357 | ||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | 346 | ||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | 355 | ||||
| 2002 йыл 9 октябрь | 355 | ||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 386 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатматөрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны
- Район үҙәгенә тиклем (Ермолаевка): 27 км
- Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Яңы Таймаҫ): 7 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Күмертау): 20 км
Урамдары
Тарихы
Ялсыҡай Бөрйән улусының Бөрйән түбәһенә, ҡаҙнаға ҡараған ерҙә урынлашҡан.
XIX быуат башында был ауылда 17 ихата була, унда 80 ир-ат һәм 103 ҡатын-ҡыҙ йәшәй. 1786 йылғы картаһында был ауылды күрергә мөмкин. X ревизияла 255 кеше йәшәгән 33 йорт күрһәтелгән. Яңы Яҡут ауылынан 3 ғаилә килгән. 1920 йылда 107 йорт хужалығында 456 кеше йәшәгән.
Ун туғыҙынсы быуаттың беренсе яртыһында 9-сы кантондың 32-се йорто, аҙаҡ Көйөргәҙе улусы составында була.
VII ревизияла беренсе күскенсе — 77 йәшлек Байназар Ялсыҡаевтың улы теркәлгән.
1842 йылда 343 кешегә 592 сирек (4736 бот) яҙғы иген сәселә[6].
Билдәле шәхестәре
- Вәхитов Шәүәли Мөхәмәт улы (1932—20.12.2020), малсылыҡ алдынғыһы, хеҙмәт ветераны. 1962—1987 йылдарҙа «Таймаҫ» совхозының машина менән һыйыр һауыу оҫтаһы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған малсыһы (1973). КПСС-тың XXV съезы делегаты.
- Ҡотлогилдина Зөһрә Сәлимйән ҡыҙы (20.08.1951), башҡорт журналисы, шағир һәм балалар яҙыусыһы. 1979 йылдан СССР Журналистар союзы, 1989 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1995), Баязит Бикбай (2011) һәм Рәми Ғарипов исемендәге (2012) премиялар лауреаты.
- Хисамова Миңлегөл Сәлимйән ҡыҙы (25.09.1948), башҡорт шағиры, Рәсәйҙең һәм Башҡортостандың Яҙыусылар союздары ағзаһы.
Матбуғатта
- Балаға шатлыҡ, олоға — кинәнес[7]
Видеояҙмалар
- Шәүәли Вәхитов[8]
Сайтта
- Үҙең үткәрһәң — ҡыҙыҡлы. 140 йыллыҡ юбилей[9]
Иҫкәрмәләр
Сығанаҡтар
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
Һылтанмалар
- Ялсыҡай // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 24 декабрь 2020)
- Ялчикаево на портале «Генеалогия и Архивы» (рус.) (Тикшерелеү көнө: 24 декабрь 2020)
 | Портал «Башҡортостан ауылдары» |
|---|---|
 | Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала |
 | Проект «Башҡортостан ауылдары» |