Шобухова Лилиә Булат ҡыҙы
Шо́бухова Лилиә Булат ҡыҙы (ҡыҙ фамилияһы — Шаһбалова, беренсе никахтан һуң — Волкова[2]; 13 ноябрь 1977 йыл, Белорет, Башҡорт АССР-ы, СССР) — оҙон дистанцияларға йүгереүҙә Рәсәйҙең иң көслө спортсыларының береһе, 2009 йылдан марафонда махсуслаша. Марафонда Рәсәй рекордсыһы[2] (һөҙөмтәһе 2013 йылда юҡҡа сығарылғанға тиклем). Чикаго марафоны тарихында тәүге өс тапҡыр чемпион[3] (һөҙөмтәһе 2013 йылда юҡҡа сығарылғанға тиклем). Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры[4].
| Шобухова Лилиә Булат ҡыҙы | |
.jpg) | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |  Рәсәй |
| Спортта ил өсөн сығыш яһай | Рәсәй |
| Тыуған көнө | 13 ноябрь 1977[1] (46 йәш) |
| Тыуған урыны | Белорет, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР |
| Һөнәр төрө | марафонец, легкоатлет-стайер, еңел атлет |
| Спорт командаһы ағзаһы | Центральный спортивный клуб армии[d] |
| Масса | 50 килограмм |
| Спорт төрө | Еңел атлетика |
| Спорт дисциплинаһы | Марафон |
| Ҡатнашыусы | Олимпиада уйындары 2012, Летние Олимпийские игры 2008[d] һәм Йәйге Олимпия уйындары 2004[d] |
| Бейеклеге/буйы | 169 сантиметр |
 Шобухова Лилиә Булат ҡыҙы Викимилектә | |
Биографияһы
Лилиә Шобухова Афиналағы һәм Пекиндағы Олимпия уйындарында 5000 метрлыҡ дистанцияла йүгереүҙә ҡатнаша, беренсеһендә 13-сө, икенсеһендә 6-сы урын ала. Тәүге ҙур наградаларын 1500-ҙән 10 000 метрға тиклем араларға уҙыштарҙа яулай. 2006 йылдың февралендә Мәскәүҙә 3000 метрға залда йүгереү буйынса донъя рекорды ҡуя — 8.27,86. 2007 йылда Прага ярыммарафонында еңә. 2009 йылда Лондон һәм Чикаго марафондарында уңышлы сығыш яһай: Лондонда — бронза[5], Чикагола алтын миҙалға лайыҡ була. 2010 йылда был марафондарҙың икеһендә лә еңә, шулай итеп, ҡатын-ҡыҙҙар араһында бик абруйлы World Marathon Majors серияһында 2009—2010 йылдар һөҙөмтәләре буйынса еңеүсе тип табыла[6]. 2010—2011 миҙгелендә World Marathon Majors серияһында тағы беренсе урынды яулай[7].
«AIMS/ASICS йыл спортсыһы» (2011 йыл) наградаһына лайыҡ булған беренсе Рәсәй спортсыһы[8][9].
2012 йылғы Олимпия марафонында фавориттарҙың береһе сифатында ҡатнаша. Ләкин янбашы имгәнеү арҡаһында 23-сө километрҙа дистанциянан сыға[10].
2012 йылдың 7 октябрендә Чикаго марафонында 02:22.59 күрһәткесе менән дүртенсе урынды ала[11].
Белорет ҡалаһында йәшәй һәм күнегә. Кейәүҙә, 2003 йылда ҡыҙы тыуа; ире Игорь — бер үк ваҡытта Лилиәнең тренеры ла.
Дисквалификацияланыуы
2013 йылда Бөтә Рәсәй Еңел атлетика федерацияһының допингҡа ҡаршы комиссияһы биологик паспортының гематологик профилендәге норманан тайпылышлы күрһәткестәре нигеҙендә Лилия Шобухованы дисквалификациялай. Халыҡ-ара еңел атлетика федерациялары ассоциацияһының Допингҡа ҡаршы ҡағиҙәләренең 32.2 (б), 40.2 һәм 40.10 (с) пункттарына ярашлы, Лилиә Шобуховаға ҡарата 2 йылға дисквалификациялау рәүешендә дисциплинар санкция ҡулланыла. Лилиә Шобухованың дисквалификацияланыу мөҙҙәте 2013 йылдың 24 ғинуарында башлана һәм 2015 йылдың 23 ғинуарында тамамлана. 2009 йылдың 9 октябренән башлап бөтә өлгәшкәндәре юҡҡа сығарыла[12]. Лилиә Шобухова һәм уның тренеры ике йылға дисквалификацияланыу тураһындағы килешеүгә ҡул ҡуймай, сөнки уның менән ризалашмай. ИААФ дисквалификациялау мөҙҙәтен оҙайттырырға тип ныҡыша һәм спортсыға карьераны яңынан башларға рөхсәт бирмәй[13].
2015 йылдың июнендә Спорт арбитраж суды ИААФ менән ВФЛА араһында дисквалификацияның 3 йыл да 2 айлыҡ мөҙҙәте тураһында мировой килешеүҙе раҫлай, уға ярашлы, был мөҙҙәт 2016 йылдың 23 мартында тамамланырға тейеш була[14]. Ләкин Бөтә донъя допингҡа ҡаршы агентлығы (WADA) Лилиә Шобухованың допингҡа ҡаршы көрәштә күрһәткән ярҙамы өсөн дисквалификациялау мөҙҙәтен ете айға ҡыҫҡарта. Ҡыҫҡартылған мөҙҙәт 2015 йылдың 23 авгусында тамамлана[15]. Шуға ҡарамаҫтан, Лондон марафонының башҡарма директоры Ник Бител спортсыға World Marathon Majors серияһындағы марафондарҙа ҡатнашыуҙың ғүмерлеккә тыйылыуы тураһында белдерә. World Marathon Majors серияһына Лондон, Бостон, Берлин, Чикаго, Нью-Йорк һәм Токио марафондары инә[16].
2016 йылдың июлендә суд Лилиә Шобухованан £337 меңлек призды Лондон марафонын ойоштороусыларға компенсация рәүешендә кире ҡайтарттырыу тураһында ҡарар сығара.[17].
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
- Шобухова Лилиә Булат ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 11 ноябрь 2022)
- Профиль IAAF (инг.)(инг.)
- Профиль ВФЛА 2018 йыл 4 февраль архивланған.