Призма (оптика)

Дисперсион призмаларҙы спектраль йыһазларҙа төрлө оҙонлоҡтағы тулҡындар нурланыштарын киңлектә айырыу өсөн ҡулланалар.

• Ябай өс ҡырлы призма
• Броунинг-Рузерфорд призмаһы
• Аббе дисперсион призмаһы
• Амичи призмаһы

Сағылдырыусы призмаларҙы нурҙар, оптик күсәр һәм визирлаштырыу һыҙығы йүнәлештәрен үҙгәртеү өсөн ҡулланалар.Ҡайтаруысы призмалар бер нисә сифат буйынса бүленәләр:

• призмалағы сағылыштар һаны
• «түбә» булыуы йәки булмауы
• призма конструкцияһы характеры
• оптик күсәр һыну мөйөшө

Шулай уҡ һауа аралығы менән айырылған бер нисә өлөштән тороусы призмалар ҙа сағылдырыусы призмалар араһында билдәле урында торалар.Ҡайһы бер киң таралған призмалар үҙ исемдәрен алалар:

• Пентапризма
• Порро призмаһы
• Аббе-Порро призмаһы
• Аббе призмаһы
• Пехан-Шмидт призмаһы
• Дове призмаһы
• «Түбәле» призмалар
• Дихроид призма

Призма исеме һыҙыҡ аша яҙылған ике йәки өс хәреф һәм һан менән билдәләнә. Беренсе хәреф сағылдырыусы эргәләр (сағылыуҙар) һанын күрһәтә(«А» — бер, «Б» — ике, «В» — өс һ.б.). «Түбә», шартлы рәүештә, бер ҡыры булып һанала, һәм аны билдәләр өсөн беренсе хәрефтән һуң «к» индексын ҡуялар (мәҫәлән, Ак, Бк)
Икенсе хәреф конструкция характерына күрсәтә («Р» — тигеҙ яҡлы, «П» — пентапризма, «У» — ярымпентапризма, «С» — ромб рәүешле, «М» — йыраҡлыҡ үлсәү тибындағы, «Л» — Леман призмаһы). Һыҙыҡ аша яҙылған һандар оптик күсәр һыныу мөйөшөн күрһәтәләр(0°,90°,180°). Мәҫәлән, «ВкР-45°» — өс сағылдырыусы ҡырлы һәм түбәле тигеҙ яҡлы призма, күсәр һыныу ҙурлығы - 45°.

Йыйылма призмалар үҙ исемдәре һәм күсәр һыныу ҙурлыҡтары буйынса билдәләнәләр. Мәҫәлән, «А-0°» — Аббе призмаһы, «Бк-90°» — түбәле башмаҡ һымаҡ призма, «К-0°» — призма-куб.

• Николь призмаһы
• Волластон призмаһы
• Аренс призмаһы
• Глан-Фуко призмаһы
• Глазебрук призмаһы
• Рошон призмаһы

• Hecht, Eugene. Optics (4th ed.). — Pearson Education, 2001. — ISBN ISBN 0-8053-8566-5.

• Гризма

• Geometry of Two Prism Spectroscopes 2006 йыл 23 июнь архивланған.
• Java applet of refraction through a prism