Палиашвили Захарий Петрович
Захарий Петрович Палиашвили (груз. ზაქარია პეტრეს ძე ფალიაშვილი; 1871 йыл—1933 йыл) — грузин композиторы, педагог, музыка-йәмәғәт эшмәкәре, грузин классик музыкаһының билдәле вәкиле, Грузин ССР-ының халыҡ артисы (1925)[6][7][8].
| Палиашвили Захарий Петрович | |
| груз. ზაქარია პეტრეს ძე ფალიაშვილი | |
 | |
| Зат | ир-ат[1][2] |
|---|---|
| Гражданлыҡ | Грузия.svg){kind=small} СССР Рәсәй империяһы |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | груз. ზაქარია ფალიაშვილი |
| Тыуған көнө | 16 август 1871[3][2][4][…] |
| Тыуған урыны | Кутаиси, Кавказ наместниклығы[d], Рәсәй империяһы[5] |
| Вафат булған көнө | 6 октябрь 1933[3][5][2][…] (62 йәш) |
| Вафат булған урыны | Тбилиси, Кавказ аръяғы Социалистик Федератив Совет Республикаһы[d], СССР[3][5] |
| Ерләнгән урыны | Тбилиси |
| Бер туғандары | Иван Петрович Палиашвили[d] һәм Поликарп Петрович Палиашвили[d] |
| Һөнәр төрө | композитор, музыка педагогы |
| Уҡыу йорто | П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваторияһы |
| Жанр | Опера |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
 Палиашвили Захарий Петрович Викимилектә | |
Биографияһы
Захарий Палиашвили 1871 йылдың 4 (16) авгусында Кутаисиҙа сиркәү хоры йырсылары ғаиләһендә тыуа. Ғаиләләге 18 баланың 6-һы профессиональ музыкант булып китә[9].
Музыкаль белемде католик костеле ҡарамағындағы мәктәптә ала, унда ул йырларға һәм органда уйнарға өйрәнә. Шулай уҡ Ф. Мизандариҙан фортепиано дәрестәре ала. Ғаилә Тифлисҡа күскәндән һуң музыка училищеһында валторна класында шөғөлләнә һәм Н. С. Кленовскийҙа композиция теорияһын өйрәнә[7].
1900 — 1903 йылдарҙа Мәскәү консерваторияһында С. И. Танеевта композиция класы буйынса уҡый. Танеев менән дәрестәр Захарий Петровичты рус музыка мәҙәниәтенә яҡынайта һәм уның композиторлыҡ оҫталығы үҫешенә булышлыҡ итә[7].
Палиашвили Грузин филармония йәмғиәтенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе була, шулай уҡ 1908—1917 йылдарҙа ошо йәмғиәт ҡарамағында ойошторолған хор, оркестр һәм музыка мәктәбен етәкләй.[7]
Захарий Палиашвилиҙың ижадында үҙәк урынды «Абесалом и Этери» (1919), «Даиси» (1923) опералары биләй[7]. Грузияның хәҙерге гимнының музыкаһы уның ошо атап үтелгән ике операһынан алынған.
Бынан тыш Захарий Петрович «Латавро» (1927) һәм «Торженственная кантата» (1927 йылда Октябрь революцияһының 10 йыллығына яҙа) операларын ижад итә. Палиашвили 300 самаһы грузин халыҡ йыры тексын яҙып ала. Уларҙың бер өлөшөн 1910 йылда «Грузин халыҡ йырҙары йыйынтығы» китабында баҫтыра[7].
Захарий Петрович Павлиашвили 1933 йылдың 6 октябрендә Тифлиста вафат була[7]. Тбилиси опера театры эргәһендәге скваерҙа[10] Вано Сараджишвили ҡәбере янында ерләнә.
Хәтер
- 1937 йылда Грузин опера һәм балет театрына Палиашвили исеме бирелә[7][11].
- 1971 йылда Павлиашвилиға арналған СССР почта маркаһы сығарыла.
- СССР-ҙа Захарий Павлиашвилиҙың Дәүләт музейы асыла (Тбилиси).
- 1960—1994 йылдарҙа Бәләкәй Ржевский тыҡырығы уның исеменә йөрөтә. Хәҙер Волгоград һәм Тбилиси ҡалаларында Палиашвили исемендәге урамдар бар.
- Палиашвилиҙың һүрәте 2 грузин лариһы банкнотаһына төшөрөлгән.
Әҙәбиәт
Блажанова Т. Рассказала марка // Филателия СССР. — 1972. — № 11. — С. 22.
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
- [ Палиашвили Захарий Петрович] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә