Мангейм


|

Мангейм
нем. Mannheim
ФлагГерб
Рәсем
Рәсми атамаһыMannheim
Ҡыҫҡаса атамаһыMh[1]
Архивы хранятся вMarchivum[d]
Дәүләт Германия[2]
Административ үҙәгеКурпфальц[d] һәм Q1802313?
Административ-территориаль берәмекКарлсруэ[d]
Сәғәт бүлкәтеЕвропа/Берлин[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡанРейн һәм Неккар[d]
Хөкүмәт башлығы вазифаһыlord mayor of Mannheim[d]
Хөкүмәт башлығыChristian Specht[d]
Ойошма ағзаһыKommunale Informationsverarbeitung Baden-Franken[d][3], Climate Alliance[d][4], Zweckverband 4IT[d][5], Мэры за мир[d][6], Kommunalverband für Jugend und Soziales Baden-Württemberg[d], International Association for Sports and Leisure Facilities[d][7] һәм Creative Cities Network[d][8]
Халыҡ һаны315 554 кеше (31 декабрь 2022)[9]
Ир-егеттәр154 262[10]
Ҡатын-ҡыҙҙар155 459[10]
Административ рәүештә бүленәInnenstadt/Jungbusch[d], Neckarstadt-West[d], Neckarstadt-Ost[d], Schwetzingerstadt/Oststadt[d], Lindenhof[d], Зандхофен[d], Schönau[d], Waldhof[d], Neuostheim/Neuhermsheim[d], Seckenheim[d], Friedrichsfeld[d], Vogelstang[d], Wallstadt[d], Feudenheim[d], Neckarau[d], Rheinau[d] һәм Käfertal[d]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек97 метр
Туғандаш ҡалаРиза[11][12], Суонси[13], Тулон[d][14][15], Шарлоттенбург-Вильмерсдорф[d][16][17], Уинсор[d][18][19], Кишинёв[20][21], Быдгощ[d][22], Клайпеда[d][23][24], Чжэньцзян[d][25], Хайфа[26], Бейоглу[d], Циндао[d][27] һәм Черновцы[28]
МилкеLuisenpark[d], Mannheim Observatory[d] һәм Carl-Benz-Stadion[d]
СиктәшЛюдвигсхафен-ам-Райн[d], Гейдельберг[d], Рейн-Неккар[d], Бергштрасе[d], Франкенталь һәм Рейн-Пфальц[d]
Туристический центрCity Marketing Mannheim[d]
Майҙан144,97 км² (2016)[29]
Почта индексы68159, 68161, 68163, 68165, 68167, 68169, 68199, 68219, 68229, 68239, 68259, 68305, 68307 һәм 68309
Рәсми сайтmannheim.de
ҺештегMannheim
Урынлашыу картаһы
Портал открытых данныхOpen-Data-Portal of the City of Mannheim[d]
Иң тәүге яҙма ваҡыты766
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр416, 427 һәм 435
Урындағы телефон коды0621
Номер тамғаһы кодыMA
Бында ерләнгән кешеләр категорияһыКатегория:Похороненные в Мангейме[d]
Элементтың күренеше өсөн категорияCategory:Views of Mannheim[d]
Карта
 Мангейм Викимилектә

|

Мангейм (шулай уҡ Манхайм; нем. Mannheim, алеман. Manne, пфальц. Monnem, Mannem) — ҡала, Германияның ҙурлығы буйынса өсөнсө (Штутгарт һәм Карлсруэ) ҡалаһы, Баден-Вюртемберг федераль ерендә урынлашҡан 2,5 миллионлы «Өсмөйөш Рейн-Неккар» агломерацияһының үҙәге.

Тарих

Mannenheim ауылы Лдошр кодексында тәүге тапҡыр 766 йылда телгә алына. 1607 йылда ҡала булып китә, ҡала даға формалы һарайлы булып, урамдары бер-береһенә перпендикуляр төҙөлә Үҙәгенең исеме шул : «квадрат» һүҙенән барлыҡҡа килә. 1720 йылда ҡалаға Гейдельбергтан пфальц курфюрсты резиденцияһы күсерелә, шуның арҡаһында ҡаланың сәйәси әһәмиәте тағы ла ҙурая. XVIII быуатта барокко стилендә Мангейм замогы төҙөлә, был замок Европала иң эреләрҙең береһе.

Ҡала үҙәге планы — замок (аҫта, ҡыҙыл төҫтә) һәм урам-«квадраттар». Түбәнге һул яҡ мөйөштә — Рейн, юғары өлөшөндә — Неккар.
«Wasserturm», ҡаланың бер символы

Мангейм уйлап табыу тарихы менән бәйле: Карл Дрез 1817 йылда беренсе дрезина төҙөгән, 1880 йылда электр лифтын беренсе булып Вернер фон Сименс күргәҙмәгә ҡуйған, 1886 йылда беренсе Карл Бенц автомобиле ҡала урамдары буйлап үтә, 1921 йылда — беренсе трактор. Шулай уҡ 1930 йылда — троллейбус хәрәкәте асыла.

Икенсе донъя һуғышынан ҡала бомбаларҙа тулыһынса тиерлек емерелә, һуңынан яңынан төҙөкләндерелә.

Географияһы

Мангейм урынлашҡан Баден-Вюртемберг федераль еренең төньяҡ-көнбайышында, Рейнланд-Пфальц һәм Гессен ерҙәре сиктәрендә урынлашҡан. Ҡала «Рейн-Неккар» төбәгенең ҡалаһы, ул Неккар йылғаһының Рейнға ҡушылған ерендә тора. Күрше ҡаршы ярында Людвигсхафен ҡалаһы (Рейнланд-Пфальц федераль ере) тора, ике ҡала үҙәге Рейн йылғаһы аша күпер менән тоташҡан.
































Халыҡ

Мәҙәниәт

XVIII быуатбыуатта ҡалала Гете, Шиллер һәм Моцарт ҡунаҡта була. 1782 йылдың ғинуарында ҡала театрында Шиллерҙың «Юлбаҫарҙар» драмаһының пермьераһы була, Шиллерға ул уңыш килтерә[42].

Академик музыкала Мангейм мәктәбе, тип аталған хәрәкәт бар, шул иҫәптән Мангейм капеллаһы (симфоник оркестры — XVIII быуат уртаһында Европалағы иң яҡшы оркестр). Был мәктәп барокко стиленән Вена мәктәбенең (Гайдн, Моцарт, Бетховен) классицизм стиленә күсеү сраһы була.[43]. Мангеймский оркестры етәксеһе булып Ян Стамиц — билдәле композитор, дирижер һәм скрипкасы торған. Ул мәктәптең сағыу вәкилдәр булып Мангейм, композиторҙары менән бер рәттән уның өлкән улы К. Стамиц, Х. Каннабих, Ф. К. Рихтер, А Фильц тора[44].

1952 йылдан алып йыл һайын Халыҡ-ара Мангейм — Гейдельберг кинофестивале үткәрелә[45].

Иҫтәлекле урындар

Мангейм һарайы

Мангейм һарайы

Мангеймский һарайы (нем. Mannhemier Schloss) — Европала, XVIII быуатта иң ҙур һарай була, ул курфюрст Пфальцтың резиденцияһы. Һарай Мангейм ҡалаһының үҙәгендә тора — ҙурлығы буйынса Штутгарттан һуң Баден — Вюртемберг[46] иң ҙур һарай.

Мангеймский 1720-1760-сы йылдарҙа. курфюрст Карл Филипп (III von Karl Philipp der Pfalz, 1661-1742) һәм Карл Теодор (Karl Theodor Philipp, 1724-1799) идара иткән осорҙа төҙөлә, Мангейм һарайы улапҙың ҡышҡы резиденцияһы булып хеҙмәт итә, 6.гектар майҙанды биләй, һарай фасадының оҙонлоғо 450 метр тәшкил итә. Мангейм һарайы күләме буйынса — Европала Версалдән һуң икенсе урынды биләүсе бароккоһы һарайы.

Әлеге ваҡытта һарайҙа китапхана һәм музей (2007 йылда реставрациянан һуң бина асылған) урынлашҡан, бинала офис һәм лекция залдары бар; төньяҡ ҡанатын — Һарай сиркәүе һәм суд палатаһы биләй. Һарайҙың ҙур өлөшө Мангейм университетына ҡарай (Германияның[46]иң яҡшы юғары уҡыу йорто)

Luisenpark
Luisenpark

Спорт

Ҡалала «Вальдхоф», «Мангейм» футбол клубтары төпләнгән. Шулай уҡ ҡалала иң көслө немец хоккей клубы «Адлер Мангейм» урынлашҡан..

1969 йылда Мангеймда Германияның иң билдәле теннисисткаһы Штеффи Граф тыуған.

Хәҙерге заман

Мангейм майҙанындағы фонтан

ХХ быуаттың. Мангейм иң эре индустриаль ҡала, Европаның мөһим транспорт үҙәге булып тора .

Мангеймда бик күп завод һәм фабрикалар, юғары уҡыу йорттары урынлашҡан.

2007 йылда Мангейм (ҡала) үҙенең 400 йыллыҡ юбилейын билдәләй.

Туғанлашҡан ҡалалары

Уйлап табыу

Шулай уҡ ҡарағыҙ

  • Мангеймский замок
  • САП-Арена
  • Мемориальная трасса имени Берты Бенц

Иҫкәрмәләр

  • https://www.mannheim.de/stadt-gestalten/bevoelkerung
  • Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal) — DESTATIS.
  • Бөйөк шағир булып китер тип военврач(недоступная ссылка), Neue Zeiten Frankfurt am Main
  • [ Симфония] — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә
  • Мәҡәлә Германия(недоступная ссылка) в БСЭ
  • Необходимо задать параметр url= в шаблоне {{cite web}}. Необходимо задать параметр title= в шаблоне {{cite web}}. [ ].
  • 46,0 46,1 Mannheim Palace (инг.) // Wikipedia. — 2018-01-28.
  • Һылтанмалар

    🔥 Top keywords: Баш битАрыҫлан петроглифтарыРәсәй Федерацияһының социаль картаһыИкенсе донъя һуғышыВикипедияВикипедия:Яуаплылыҡтан баш тартыуКатегория:Википедия:Эшкәртерелмәгән мәҡәләләрЭҙләүҙе оптималлаштырыуМахсус:ЭҙләүIt's My Life (S.E.R.-ҙың йыры)ФәләстинҮҙəк Совет власы менəн Башҡорт хөкүмəте араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеүВикипедия:ТасуирламаВикипедия:Рәхим итегеҙВикипедия:ҠоролтайВикипедия:БелешмәПортал:Ағымдағы ваҡиғалар/Башвики наградаларыЕнси актИльясов Ғәзим Ғәлим улыСүриә телеЭякуляцияПроект:Двуязычность/Султангареев Амир МиграновичКоми РеспубликаһыВикипедия:Алфавитлы күрһәткесТел ғилемеIS.E.R.EK (альбом)Проект:МириадаСолтанова Мәрйәм Ғәзизрахман ҡыҙыШарлотт (Төньяҡ Каролина)Фекерләшеү:Баш бит13 декабрьУдикҠытай Халыҡ РеспубликаһыКушнаренко районыВикипедия:Яҡшы мәҡәләләрЕрБалыҡтарСалауат ЮлаевВикипедия:Берләшмә