Ла-Амистад (халыҡ-ара парк)
Ла-Амистад (исп. Parque internacional La Amistad) — Панама менән Коста-Рика сигендәге халыҡ-ара парк, тәүгеһенең ике провинцияһында һәм икенсеһенең дүрт провинцияһында урынлашҡан.
| Ла-Амистад | |
| исп. Parque internacional La Amistad | |
| Нигеҙләү датаһы | 1988 |
|---|---|
 | |
| Категория защищённых зон МСОП | МСОП II категорияһы: милли парк[d] |
| Дәүләт |  Панама[1] Коста-Рика[1] |
| Урын | Панама |
| Ойошма ағзаһы | Кеше һәм биосфера[d] |
| Майҙан | 4188 км² |
| Рәсми сайт | anam.gob.pa/joomla/index… |
| URL биосферного заповедника ЮНЕСКО | unesco.org/mabdb/br/brdi… |
 | |
 Ла-Амистад Викимилектә | |
Тасуирламаһы
Ла-Амистад паркы 1988 йылдың 6 сентябрендә барлыҡҡа килә. Парктың 5700,45 км² ҙур майҙан өлөшөн тропик ямғыр урмандары биләй, ул дәүләттәр араһында тигеҙ тиерлек бүленгән. Паркта дүрт төрлө индеецтар ҡәбиләләре йәшәгән. Уны 15 километрлыҡ буфер зонаһы уратып алған[2], унда ҡәһүә һәм һыйыр ите етештереүселәп эшләй, фермер-индеецтар йәшәй. Парктың ҙур өлөшөн тау һырттары һәм үҙе Кордильера-де-Таламанка тау һырты биләй, шуға күрә парктың иң юғары нөктәһе диңгеҙ кимәленән 3500 метр ашыу бейеклектә урынлашҡан.
Парк территорияһында кеше ауылы ҡалдыҡтары табылған, ул беҙҙең эраға тиклемге X мең йыллыҡҡа ҡарай, дөйөм алғанда, парк территорияһы аҙ өйрәнелгән[3]. Ландшафттың ҡатмарлығы менән бәйле парктың берҙән-бер етди өйрәнелеүе 2003—2008 йылдарҙа Лондон тәбиғәтте өйрәнеү музейы, Коста-Рика биотөрлөлөк институты һәм Панама Университеты менән берлектә үткәрелә. Шул саҡта Дарвин инициативаһы сиктәрендә парктың биологик төрлөлөгө өйрәнелә, экспедициялар яҡынса 7500 үҫемлектәр коллекцияһы, 17 000 ҡуңыҙҙар коллекцияһы, 380 герпетология коллекцияһын йыя. Был экспедиция ун ике үҫемлектең яңы төрөн, бер төр тиреҫ ҡуңыҙын, амфибияларҙың ун биш төрөн һәм һөйрәлеүселәрҙең өс төрөн аса.
Парк күп биологик төрлөлөккә эйә, унда Төньяҡ, шулай уҡ Көньяҡ Америка хайуандары ла осрай, атап әйткәндә, Үҙәк Американың бесәй һымаҡтарҙың бөтәһе лә бар. Парктың иң ҡыҙыҡлы һәм һирәк йәшәүселәре араһында Жоффруа коата, асыҡ муйынлы сатырлы ҡошто, ҙур ҡырмыҫҡа ашаусыны, квезалде, өс мыйыҡлы ҡыңғыраусыны, ерән арҡа саймириҙы айырып әйтергә мөмкин.
1990 йылдың апрель айында Ла-Амистад ЮНЕСКО-ның Бөтә донъя мираҫы исемлегенә индерелә[4]
Шулай уҡ ҡарағыҙ
- Список объектов Всемирного наследия ЮНЕСКО в Панаме
- Всемирная сеть биосферных резерватов в Латинской Америке и странах Карибского бассейна
- Список национальных парков Коста-Рики
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
- Proyecto PILA — Darwin (исп.). Архивировано 3 апрель 2019 года. 2019 йыл 3 апрель архивланған. на сайте inbio.ac.cr
- La Amistad (Talamanca) International Park 2019 йыл 2 декабрь архивланған. (инг.) на сайте costarica-nationalparks.com (коста-риканская часть)
- La Amistad International Peace Park 2013 йыл 21 октябрь архивланған. (инг.) на сайте costa-rica-guide.com (коста-риканская часть)
- La Amistad International Park 2021 йыл 23 апрель архивланған. (инг.) на сайте costaricamap.com (коста-риканская часть)
- Amistad National Park (ингл.). Архивировано 21 октябрь 2013 года. 2013 йыл 21 октябрь архивланған. на сайте panamatours.com (панамская часть)
- Парк Ла-Амистад. Архивировано 21 октябрь 2013 года. 2013 йыл 21 октябрь архивланған. на сайте rucolumb.ru