Западов Александр Васильевич

Западов Александр Васильевич
	Западов Александр Васильевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР; Рәсәй
Хеҙмәт итеүе	СССР
Тыуған көнө	23 ғинуар (5 февраль) 1907 или 5 март 1907
Тыуған урыны	Кронштадт, Петергофский уезд[d], Петербург губернаһы[d], Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	11 сентябрь 1997 (90 йәш) или 23 октябрь 1998 (91 йәш)
Вафат булған урыны	Мәскәү, Рәсәй
Ерләнгән урыны	Миус зыяраты[d]
Яҙма әҫәрҙәр теле	урыҫ теле
Һөнәр төрө	ғалим
Эшмәкәрлек төрө	әҙәбиәт ғилеме
Эш урыны	Санкт-Петербург дәүләт университеты
Уҡыу йорто	Санкт-Петербург дәүләт университеты
Ғилми дәрәжә	филология фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе	Гуковский, Григорий Александрович[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Һуғыш/алыш	Бөйөк Ватан һуғышы
Ойошма ағзаһы	СССР Яҙыусылар союзы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Западов Александр Васильевич (23 ғинуар [5 февраль] 1907 йыл, Кронштадт — 11 сентябрь 1997 йыл, Мәскәү) — СССР һәм Рәсәйҙең әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1942 йылдан ВКП (б) ағзаһы.1960 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Филология фәндәре докторы (1959), профессор. РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1980).

Биографияһы

Александр Васильевич Западов гимназия уҡытыусыһы ғаиләһендә тыуған. 1925 йылда, «Красный Кронштадт» гәзитендә эшләгәндә әҫәрҙәре баҫыла башлай (1925—1927).

1931 йылда Ленинград тарихи-лингвистик институттың әҙәби бүлеген (хәҙерге — Санкт-Петербург дәүләт университетының филология факультеты), уның янындағы аспирантураны тамамлай (1933), Г. А. Гуковскийҙың уҡыусыһы. 1933—1935 йылдарҙа — «Молодая гвардия» нәшриәтенең Ленинград бүлеге мөхәррире. 1939—1941 йылдарҙа Рус әҙәбиәте институтында эшләй. 1940 йылда «Журнально-сатирическая литература 1760—1790-х гг.» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһы яҡланй. 1941 йылда Курск педагогия институтының, һуңынан Львов уҡытыусылар институтының доценты була.

Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша. 1941 йылдың июленән — Ленинград фронтында 531-се артиллерия полкының взвод командиры. Артабан был полк менән төрлө фронттарҙа һуғыша. 1942 йылда ВКП(б) сафына инә^[3]. Һуғышты майор званиеһында 1-се Алыҫ Көнсығыш фронты идаралығының оператив бүлеге начальнигы ярҙамсыһы вазифаһында тамамлай. Ике тапҡыр яралана, контузия ала^[4].

1945—1947 йылдарҙа — Удмурт педагогия институты доценты. 1947—1954 йылдарҙа Ленинград дәүләт университетының филология факультетында уҡыта. 1940-сы йылдар аҙағында башҡаса фекерләүселәрҙе партия «эшкәртеүендә» ҡатнаша. Шағир һәм әҙәбиәт белгесе Е. Г. Эткинд һуңынан былай тип яҙа: «А. В. Западовтың темпераментлы сығышын хәтерләйем (ҡасандыр Гуковскийҙың яратҡан шәкерттәренең береһе, күптәрҙән алда үҙенең уҡытыусыһын һатты, хәҙер уның иҫтәлегенә бағышланған «В глубине строки» китабын баҫтырып сығарҙы); бар тел оҫталығы менән ул диссертацияла кире патриотик боҙоп күрһәтеүҙәр, уның авторына кандидатлыҡ дәрәжәһе биргән ғалимдар советының хаталары тураһында ентекле һөйләне»^[5].

1954—1961 йылдарҙа Мәскәү дәүләт университетының рус әҙәбиәте тарихы һәм журналистика кафедраһы мөдире; 1962—1984 йылдарҙа — журналистика факультетының редакция-нәшриәт эше кафедраһы мөдире. 1959 йылда «Поэзия Державина» темаһына докторлыҡ диссертацияһы яҡлай.

«Молодая гвардия» гәзитенең Мәскәү нәшриәтендә мөхәррир булып эшләй.

Ҡатыны — Кулакова Любовь Ивановна (1906—1972), әҙәбиәт белгесе, А. И. Герцен исемендәге Ленинград дәүләт педагогия институтының профессоры^[6]. Улы Владимир (1930—1998) — әҙәбиәт белгесе, XVIII быуат рус әҙәбиәте тарихы буйынса белгес; ҡыҙы Елена (1938—1991) — филолог-бирманист^[7].

Миус зыяратында ерләнгән^[8].

Фәнни эшмәкәрлеге

А. В. Западовтың XVIII быуаттың урыҫ яҙыусылары һәм шағирҙары: М. В. Ломоносовтың, Г. Р. Державиндың, Н. И. Новиковтың, А. П. Сумароковтың, М. М. Херасковтың һәм башҡаларҙың ижадына бағышланған хеҙмәттәре киң билдәлек менән файҙалана. Юғары уҡыу йорттарында уҡытҡан йылдарында ул әҙәбиәт теорияһы, боронғо әҙәбиәт һәм XVIII быуат рус әҙәбиәте тарихы буйынса курстар уҡый.

Ғилми хеҙмәттәре

Западов А. В. И. А. Крылов (1769—1844). — М.-Л.: Искусство, 1951. — 96 с. — (Русские драматурги. Научно-популярные очерки).
Аппарат книги. М., 1957 (в соавт. с Е. М. Алехиной)

Башҡа хеҙмәттәре

Западов А. В. Мастерство Державина. М., 1958.
Западов А. В. К вопросу об изучении и преподавании истории русской журналистики // «Вестник Московского университета. Историко-филологическая серия», 1959, № 1.
Западов А. В. Логические основы редактирования текста // О редактировании книги. М., 1959.
Западов А. В. Державин. — М.: Молодая гвардия, 1958. — 240 с. — (Жизнь замечательных людей). — 45 000 экз. (в пер.)
Западов А. В. М. В. Ломоносов и журналистика. М., 1961.
Западов А. В. Отец русской поэзии. О творчестве Ломоносова. M.: Советский писатель, 1961.
История русской журналистики XVIII—XIX вв. / под ред. А. В. Западова. М.: Высшая школа, 1963 (3-е изд. 1973)
Западов А. В. Русская журналистика XVIII в. М., 1964.
Западов А. В. Забытая слава: Историческая повесть (Александр Сумароков). — М.: Советский писатель, 1968. — 336 с. — 100 000 экз. (в пер.)
Западов А. В. Новиков / Серийная обл. Ю. Арндта; Оформление А. Степановой. — М.: Молодая гвардия, 1968. — 192, [18] с. — (Жизнь замечательных людей. Вып. 17 (441)). — 75 000 экз. (в пер.)
Западов А. В. Мысль и слово: из наблюдений над литературной работой В. И. Ленина. — М.: Советский писатель, 1970. — 360 с. — 25 000 экз. (3-е изд. 1977), удостоена Ломоносовской премии.
Западов А. В. В глубине строки: о мастерстве читателя. — М.: Советский писатель, 1972. — 296 с. — 40 000 экз. (2-е изд. 1975)
Западов А. В. Опасный дневник: (повесть о Семёне Андреевиче Порошине). — М.: Советский писатель, 1974. — 360 с. — 30 000 экз. (в пер.)
Западов А. В. Забытая слава. Опасный дневник: Исторические повести (Александр Сумароков, Семён Порошин). — М.: Советский писатель, 1976. — 624 с. — 100 000 экз. (в пер.)
Западов А. В. От рукописи к печатной странице: о мастерстве редактора. — М.: Советский писатель, 1978. — 16 000 экз. (2-е изд. 1982)
Недочитанные строки. Книговедческие статьи и очерки. М., 1979 (в соавт.)
Западов А. В. Поэты XVIII в.: (М. Ломоносов, Г. Державин). — М.: Изд-во МГУ, 1979. — 312 с. — 40 000 экз. (обл.)
Западов А. В. Поэты XVIII в.: (А. Кантемир, А. Сумароков, В. Майков, М. Херасков): Литературные очерки / Рецензенты: канд. филол. наук М. И. Алексеева, член Союза писателей СССР А. В. Кикнадзе. — М.: Изд-во МГУ, 1984. — 240 с. — 23 900 экз. (в пер.)
Западов А. В. Подвиг Антиоха Кантемира: исторический роман. М.: Советский писатель, 1988.
Западов А. В. М. В. Ломоносов и журналистика. — М.: Изд-во МГУ, 2011. — 120 с. — (К 300-летию со дня рождения М. В. Ломоносова. 1711—2011). — 500 экз. — ISBN 978-5-511-05883-5. (обл.)

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

Сикорский Николай Михайлович. Западов Александр Васильевич // Краткая литературная энциклопедия / гл. ред. Сурков Алексей Александрович. — М.: Советская Энциклопедия, 1964. — Т. 2. — С. 990—991.
Московская энциклопедия. Том 1: Лица Москвы. Книга 6: А-Я. Дополнения. — М.: ОАО «Московские учебники», 2014

Һылтанмалар

Статья в «Энциклопедии Кирилла и Мефодия»
Статья на сайте Отдела русской литературы XVIII в. ИРЛИ РАН
100 лет со дня рождения профессора А. В. Западова
ЗАПАДОВ Александр Васильевич 2021 йыл 30 сентябрь архивланған.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Search