Баҙыҡай —— (Epipactis), әшәлсә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты.
Баҙыҡай Ҡуйы ҡыҙыл баҙыҡай. Ырыуҙың типик төрө. Үҫемлектең дөйөм төрө. Фәнни классификация Аҫҡы батшалыҡ : Йәшел үҫемлектәр
Тәртип: Спаржа сәскәлеләр
Халыҡ-ара фәнни исеме Epipactis Zinn
Синонимдар Amesia A. Nelson & J. F. Macbr. Arthrochilium Beck Calliphyllon Bubani Parapactis W.Zimm. Төр өлгөһө Epipactis helleborine (L. ) Crantz — Ҡуйы ҡыҙыл баҙыҡай
Төрҙәре
Биологик ҡылыҡһырлама Оҙон, йәйелеүсән йәки ҡыҫҡа тамырһабаҡлы күп йыллыҡ үлән. Һабағы төҙ, бейеклеге 50—80 см. Япраҡтары оҙонса йәки ҡыяҡ формаһында, осло, төкһөҙ. Сәскәләре йәшкелт ҡуйы ҡыҙыл, һалынҡы, оҙон бер яҡлы тәлгәшкә йыйылған. Июнь—августа сәскә ата. Емеше — бер оялы ҡумта, июль—сентябрҙә өлгөрә.
Ҡуйы ҡыҙыл баҙыҡай (Epipactis helleborine ).
Таралышы Яҡынса 25 төрө билдәле, Евразияла , Африкала һәм Төньяҡ Америкала таралған. Башҡортостанда 3 төрө үҫә. Һаҙлы болондарҙа, ылыҫлы һәм ҡатнаш урмандарҙа, ҡыуаҡлыҡтар араһында үҫә. Һаҙ баҙыҡайы һәм ҡуйы ҡыҙыл баҙыҡай Башҡортостан (Көньяҡ) Уралында, Башҡортостандың Урал алдында, аҡһырғаҡ баҙыҡай республиканың бөтә территорияһында осрай. Декоратив үҫемлек. Һаҙ баҙыҡайы һәм ҡуйы ҡыҙыл баҙыҡай Башҡортостан Республикаһының Ҡыҙыл китабына индерелгән.
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт Род 322. Дремлик — Epipactis Adans. // Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор и редактор тома акад. В. Л. Комаров. — М .—Л. : Издательство Академии Наук СССР, 1935. — Т. IV. — С. 620—629. — 760 + XXX с. — 5175 экз.
Һылтанмалар