فالانژ (یونانیجه: Φάλαγγα) بیر جؤره قؤشون آراییشی دیر کی قدیم زمانلاردا عمومی حالتینده مدیترانه قیراقیندا اؤلان اؤلکه لر ده ایشلنردی.
بو طریقه قدیم یونان اؤلکه سینده توسعه وریلدی و سؤنرالیقدا یونان کلونی لری بو سبکی آیری اؤلکه لره گستردی لر.
بو تاکتیکی شیوه، زارنیق ایختیراع اؤلانینجاق و توفنگ آریا گلینجق دوام الدی و دونیانین بؤیوک ساواشلاریندا ایشلنردی.[۱]
یارانماق (سومرلر دؤرانیندا)
ایلک دفعه قدیم سومری قؤشونوندا ساواشچیلار بو سبکینده میدانا گیردیلر. عسگرلر آلتی سؤره ده میدانا گیرردیلر، بیرمینجی سؤره ده کی عسگرلر بؤیوک بیر مستطیل سپر آلارمیشلار اللرینه ایکیمینجی سؤره ده کی آغئر پیاده فالانژلار بؤیوک بیر نیزه اللرینده و یا بالتا اینان دایانارمیشلار بو گؤردان آلتی سؤرسی دالبادالا اؤلارمیش.[۲]
قدیم یونان دؤرانیندا
یونانی هوپلیت نیگارسی.
یددی یؤز ایل مسیحین میلادین دان قاباق یونانین دؤلت شهر لری بیر جؤره سگگیز ساپلی(سؤره) فالانژ گؤردانین، هوپلایت یا هوپلیت آدیندا تربیت ائلدی.
هوپلایتلار، آغئر بیر پیاده عسگرلریدی لر کی فالانژ آراییشیله ساواشاردیلار بیر داییره سپر سؤل الده و بیر ایکی متیر یاریملیق نیزه ساق الده ساخلاردیلار، بیر دمیر یا چرمی زره (corselet) بدنلرین قؤریاردی و بیرجؤره گرانول(آیاق زرهی) آیاقلاریندان حیفاظت ائلردی. بو واحیدین زاپاس بیر ایکی لبه لی قمه سی ده یانلاریندا اؤلاردی.[۳]
هوپلایت گؤردانیندا هئچ بیر افسر اؤلمازیدی و عسگرلر فولوت سسینن حرکت و ساواشلارین باشلارمیشلار. آغئر بیر واحید اؤلماق بو واحیدین سؤرعتین اندیریردی آنجاق بولار پیشروی ادنده هماهنگلیق لری قؤرخمالی بیر صحنه یاراداردی.
بیر بؤیوک مؤشکول بو هوپلایتلارا بوییدی که قیراقلاردان ضعفی واریدی و آراییشی چؤندرمق چوخ چتینیدی و ایه بو گؤردانا دالدان یا بؤئرلردن هجوم اؤلونسیدی راحاتچیلیقلا آرادان گدیردیلر.[۴]
مقدونی ایمپراطورلوغو دؤرانیندا
مقدونی قؤشونون آراییشی کی B لر فالانژ دسته لریدی. A لار یؤنگؤل پیاده. D و E لر آتچی و C لر اؤخچی.
رومیلر فالانژی بیراز دییشیب و عسگرلر بیر خاصا نیزه هاستا آدیلا ایشلدیب اؤن اؤچون بو واحیدین آدین هاستاتی گؤیدولار.
اما سؤنرالیقدا لژیونرلر بو واحید لرین یئرین توتدولار.[۶]
اؤرتا عصری
مین ایل غربی روم ایمپراطورلوغون آرادان گئتمسیندن سؤنرا، اؤنبش مینجی میلادی قرنینده اورتا عصرلرینده، سؤییسی کددیلر و اکینچیلری اؤز آزادلیق لاری اؤچؤن آلپ دره لرینده کی آغئر آتچیلار مانور وئره بیلمیردیلر، بیر دالی باخماقنان فالانژ گؤردانلارین دیریتدیلر.
سوئیس فالانژلاری زره زاد گئیرمیردیلر کی بو عینوان باعیث اؤلؤردی گؤنده ۳۰ مایل یؤل گده بیله لر. بو ایمکان بونلارین دؤشمانلارین قؤرخودماق اؤچون بؤیوک بیر پدیده ایدی.[۷]
اؤنالتی اینجی قرنینده، آیبریالیلار، ایسپانیا اؤلکه سینده هارکوباس(شمخال) توفنگی و فالانژ سؤرؤلرین قارشی تاکتیکین دؤنیایه تانیندیردیلار. تؤفنگچیلر فالانژلارین قاباقیندا تیرآتیب و اؤنلارین دالینا گئتمق نن تازا دان تؤفنگی دؤلدوروردیلار. اسپانیالیلر بو تاکتیکنن ان چتین ساواشلاری باشدان الدیلر.[۸]
گؤرونتولر
یونان فالانژی، ایران قؤشونون آرادان آپاران گؤردان.هلنی ساواش مؤزه سینده نیگاره کی بیر گؤردان مقدونی فالانژی گؤرسدیر.بیر مقدونی فالانژ.کارت ساواشیندا مقدونی فالانژلار.