Vsevolod Qarşin

Vsevolod Qarşin 1855-ci il fevralın 2-də dünyaya gəlib. Bu zaman Krım müharibəsi gedirdi və sonralar onun eşitdiyi nağıllarbu müharibənin iştirakçısı olmuş atasının zabit dostları ilə bölüşdükləri xatirələri idi.Müharibənin dəhşətli və eyni dərəcədə maraqlı olan epizodlarını gələcək yazıçıhəyəcanla dinləyir, yenicə bitmiş müharibənin təlatümlü xatirələri onun qəlbinisarırdı.Uşaqlıqdan sərbəst, daha doğrusu, özbaşına böyüyən kiçik Qarşinin kitablarlatanışlığı 5-6 yaşlarından başlayır. Nəzarətsiz bu balaca oxucunun mütaliəsi uşaqkitabları yox, Hüqo, Jukovski, Qoqol, Puşkin, Çernışevski, evdə illərlə yığılıbqalmış abunə olduqları jurnallar idi. Yazıçı körpə çağlarındakı bu kimsəsiz, lakinmənalı, azad günləri xatırlayıb yazırdı: Lermontovun "Zəmanəmizin qəhrəmanı"əsərini oxuyurdum, bir şey anlamasam da, "Bela" hekayətini dərk edir, ağlayırdım.Dərk etdiyi isə ürək sıxan şeylər idi: anası böyük uşaqlarının müəllimi P.Zavadskiilə qaçmışdı. Bu əxlaq faciəsi ilə uşaq elə uşaqlıqdan bir tərəfdən odlu məhəbbət(ehtiras deyə bilərik), digər tərəfdən isə öldürücü bir ailə nifrətinin şahidi olmuşdu.Bunlar onun psixologiyasına dərin təsir göstərdi. Uşaqlıqdan da heç üzü gülməzmiş.Qarşin Dağ-Mədən institutunda oxuyarkən 1877-ci ildə Rusiyanın Türkiyəyəqarşı təcavüzkar hərbi başlayır. Serb çaxnaşmaçılarını çoxdan dəstəkləyən çar 1877-ci il aprelin 12-də Türkiyəyə müharibə elan edir. Tələbə Qarşin "Slavyanqardaşlarımızı Osmanlı zülmündən azad edək" kimi saxta, lakin müdhiş bu çağırışauyan minlərlə şovinist ruhlu "Xristos divanələri"nə könüllülərə qoşulub, Balkancəbhələrinə gedir.Çox təəssüf ki, bu oyuncaq ideyaların əsiri olan əcaib, lakin güclü və mətinadamlar, onların bədii surətləri o dövr rus ədəbiyyatının gözəl, parlaq nümunələrindədə görünür. Belə ədəbi qəhrəmanlar əslində başlarının bəlasını götürüb.

Vsevolod Qarşin 1877-ci ildə könüllü olaraq Rusiya-Türkiyə müharibəsində iştirak etmişdir."Dörd gün", "Qorxaq", "Sıravi əsgər İvanovun xatirələrindən" hekayələrindəçarizmin istilaçı müharibələrini pisləmişdir. "Hadisə", "Rəssamlar", "Prinsip","Qırmızı gül", "Nadejda Nikoloyevna", "Siqnal", "Ayılar", "Gecə", "Görüş" və s.əsərlərində ictimai zülmə, ədalətsizliyə qarşı qəzəbli etiraz vardır. Əsərlərininmövzsunu şəxsiyyətin faciəsi tutub intihar etmişdir.

• Письма Издательство "Academia" 1934 год. Факсимильное воспроизведение
• Михайлович Гаршин.|title=Рассказы для детей|work=(рассказы и сказки в старорусской орфографии)|publisher=Библиотека Im Werden|accessdate=2010-10-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/61AAsA5Gq|archivedate=2011-08-24^{[ölü keçid]}
• русской литературы, изд. Пушкинский Дом, 1956. Электронная публикация: ФЭБ|accessdate=2010-10-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/61AAuNQOI|archivedate=2011-08-24 Arxivləşdirilib 2016-03-09 at the Wayback Machine
• Article in English on Vsevolod Garshin and fan hysteria in the 1880s