Türkiyə mədəniyyəti
Türkiyə mədəniyyəti — Türkiyə əhalisinin (türklər, kürdlər və s.) mədəniyyəti.
|
Dil
Müasir türk dili bilavasitə vaxtilə Mərkəzi Asiyada məskunlaşmış və VIII–X əsrlərdə qərbə doğru köçməyə başlamış türklərin oğuz dil qrupuna aiddir.[1] Son bir neçə əsrdə türk dili fars və ərəb dillərindən əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmiş, bununla əlaqədar olaraq bu dillərdən götürülmüş sözlərin sayı bəzi hallarda türk lüğətinin 80%-nə çatmışdır. XX əsrə qədər Osmanlı imperiyasının danışıq türk dilindən kifayət qədər fərqli ədəbi dili – osmanlı dili var idi. İsmayıl Qaspıralı kimi türkçülər XIX əsrin sonu–XX əsrin əvvəllərində müasir türk dilindən fərqli olsa da, getdikcə alınma sözlərdən təmizlənən bir dildə jurnal və qəzet nəşr etməyə başlamışdılar. Yeni dili gənc türklər təbliğ edirdi. 1923-cü ildə Türkiyə Respublikası qurulduqdan sonra 1930-cu illərdə alınma sözlərin yerli türk sözləri ilə əvəzlənməsi prosesi başlamışdır. Bu proses bu günə qədər davam edir, baxmayaraq ki, türk dilində fars-ərəb mənşəli sözlərə, onların türk köklərindən düzəlmiş sinonimlərinə də rast gəlmək olar.
Teatr
XVI əsrdən başlayaraq Hindistan və Misir mədəniyyətinin təsiri altında yaranmış kölgə teatrı ("Qaragöz") Osmanlı imperiyasında xüsusi populyarlıq qazanmışdır. Tamaşalarda kuklalardan, həmçinin xüsusi işıqlandırma effektlərindən və dekorasiyalardan istifadə olunurdu. Bu, çoxölçülü səhnə məkanı illüziyasını yaratmağa imkan verirdi. Kuklaları pərdə arxasında qalan aktyorlar səsləndirir. XIX əsrin ortalarından başlayaraq "Tənzimat" adlanan əsaslı ictimai-siyasi islahatlarla əlaqədar olaraq Osmanlı imperiyası Qərbdən gələn bir çox mədəni hadisələri sürətlə mənimsəməyə və tətbiq etməyə başlamışdır. Müasir teatrın – aktyorların, pyeslərin və dramaturqların yaranması bununla bağlıdır. Türkiyə dramaturgiyasının banisi 1860-cı ildə türkcə ilk pyesi – "Şairin evlənməsi"ni yazan İbrahim Şinasidir. Türkiyə teatrının yaradıcısı Akop Vardovyandır.
İstinadlar
Əlavə ədəbiyyat
Xarici keçidlər
- turkishculture.org — Turkish Culture Portal
- turkeyculture.org — Turkey CultureArxivləşdirilib 2020-08-17 at the Wayback Machine
- Turkey Live Culture // turkeylive.net
- discoverturkey.tv — Online Turkish Culture TV
- Art and Culture of Turkey // turkishembassy.org
- Новости культуры Турции на turkishnews.ru
.JPG){kind=link}