Faberje yumurtası
Faberje yumurtası — Faberje Evi tərəfindən 1885–1917-ci illər ərəfəsində Rusiya çarları üçün hazırlamış olduğu silsilə şəkilli zərgərlik məmulatı. Faberje yumurtalarından 71 nüsxəsi məlumdur ki, bunlardan 52-si imperator yumurtası sayılır.[1]
"Faberje yumurtası" söz birləşməsi çar sarayının ümumiyyətlə Rusiya imperiyasının dəbdəbə və zənginlik embleminin sinoniminə çevrilmişdir.
Faberje ailəsinin tarixi Favri soyadı altında XVII əsr Fransasına qədər gedib çıxır. Favrilər ailəsi Fransanın şimalındakı Pikardiya əyalətində yaşamışlar. 1685-ci ildə onlar Fransanı dini ayrı-seçkilik ucbatından tərk etməli olurlar. İlkin sənədlərə əsasən ailə öz soyadını Fabri, sonralar isə Fabryer, 1825-ci ildən isə Faberje olaraq dəyişmişdir. O da məlumdur ki, XVIII əsrin ortalarında Jan Favri tütün plantajı sahibi kimi fəaliyyət göstərmişdir.
Karl Faberje 1885-ci ildə ilk olaraq "Toyuq" adlanan yumurtanı hazırlayır. Bu yumurta imperator III Aleksandr tərəfindən pasxa sürprizi olaraq arvadı Mariya Fyodorovna üçün sifariş olunmuşdur. "Toyuq" adlanan bu yumurta klassik yumurta şəklində hazırlanmışdır. Onun içərisindəki sarısı gözləri yaqut qaşı ilə işlənilmiş toyuq formasında olub, qızıl külçəsindən hazırlanmış, onun içərisində isə yaqut daşlı tac yerləşdirilmişdir.
III Aleksandrın çarlığı
| № | İlləri | Təsvirlərı | Adları | Xüsusiyyətləri | İlk sahibi | Sahibi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1885 |  | "Toyuq" | Adi klassik ağ rəngli yumurta şəklində hazırlanmışdır. Onun içərisindəki sarıısı gözləri yaqut qaşı ilə işlənilmiş toyuq formasında olub, qızıldan hazırlanmış, onun içərisində isə yaqut daşlı tac yerləşdirilmişdir. Hündürlüyü 64 mm eni isə 35 mm olan bu yumurtanın ustası Erik Kollindir. | Mariya Fyodorovna |  Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu |
| 2 | 1886 | "Sapfir kolyeli Toyuq" | Naməlum | |||
| 3 | 1887 | "Üçüncü İmperial" | Naməlum | |||
| 4 | 1888 | "Mələk və araba" | Naməlum | |||
| 5 | 1889 | "Nesesser" | Naməlum | |||
| 6 | 1890 |  | "Danimarka sarayı" |  ABŞ, Matilda Heddinqs Qrey fondu, Metropoliten muzeyi | ||
| 7 | 1891 |  | "Azova xatirə" | Rusiya, Moskva, Silah palatası | ||
| 8 | 1892 |  | "Almaz qəfəsli" | Yumurta bavenit süxurundan hazırlanmışdır. Diaqonal istiqamətdə toxunulmuş qızıl qəfəsə başdan-başa brilliant daşlar düzülmüşdür. Qəfəsin diaqonal millərinin birləşdiyi yumurtanın yuxarı və aşağı qütblərində iki böyük brilliant daş yerləşir. Yumurtanın içərisi sürpriz üçün nəzərdə tutulmuş, ağ atlasla örtülmüş boşluğa malikdir. |  Böyük Britaniya, London, Şəxsi kolleksiya | |
| 9 | 1893 |  | "Qafqaz" | XV Lüdovik sonrakı dövr stilində hazırlanmışdır. Yumurta dörd oval qapıcıqlara malikdir. Hər bir qapıcığın kənarlarına dövrəmə mirvariləl düzülmüşdür. Hər bir apıcığın bayır səhinə rəqəmli brilliant çələng vurulmuşdur. Hə çələnglərdə hək olunmuş rəqəmlər birlikdə, "1893" onun hazırlanma ilini göstərir. | ABŞ, Matilda Heddinqs Qrey fondu, Metropoliten muzeyi | |
| 10 | 1894 |  | "İntibah" | Mücrünü xatırladan məmulat yumurta formasında olub, şəffaf mavi-ağ çalarlı aqat üzlüyə malikdir. Yimirta üfuqi vəziyyətdə oval formalı, qızıldan hazırlanmış əsas üzərində durur. Yumurta boylama kəsik üzrə üst və alt hissəyə bölünür. Üst yarısının səhi rombşəkilli qəfəslə əhatələnmişdir. Qəfəsin romblarının bir-biri ilə birləşən nöqtələri güllər ilə bəzədilmişdir. Üst yarısının mərkəz hissəsində "1884" tarixi almazlarla işlənilmişdir. Ust ə alt hissələr bir birinə şarnirlər (bəndlər) vasitəsilə bərkidilmişdir. Yunurtanın hər iki qütbündə ağzında halqa tutmuş şir başı fiqurlu dəstəklər vardır. | Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu |
II Nikolayın çarlığı (XIX əsr)
| № | İlləri | Təsvirlərı | Adları | Xüsusiyyətləri | İlk sahibi | Sahibi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 11 | 1895 | "İlanlı göy saat" | Mariya Fyodorovna |  Monako, Albera kolleksiyası | ||
| 12 | 1895 |  | "Qızılgül qönçəli" | Aleksandra Fyodorovna | Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu | |
| 13 | 1896 | "III Aleksandr" | Mariya Fyodorovna | ABŞ, Vaşinqton, Hillvud muzeyi | ||
| 14 | 1896 | "Büllur" | Aleksandra Fyodorovna | ABŞ, Riçmond, Macar incəsənət muzeyi[en] | ||
| 15 | 1897 | "Çəhrayı-bənövşəyi" | Mariya Fyodorovna | Naməlum | ||
| 16 | 1897 |  | "Tacqoyma" | Aleksandra Fyodorovna | Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu | |
| 17 | 1898 | "Qutan" | Mariya Fyodorovna | ABŞ, Riçmond, Macar incəsənət muzeyi[en] | ||
| 18 | 1898 | "İnciçiçəyi" | Aleksandra Fyodorovna | Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu | ||
| 19 | 1899 | "Üçrəng bənövşə" | Mariya Fyodorovna | ABŞ Şəxsi kolleksiya, Nyu-Orlean | ||
| 20 | 1899 |  | "Zanbaq dəstəsi" | Aleksandra Fyodorovna | Rusiya, Moskva, Silah palatası | |
| 21 | 1900 | "Xoruz" | Mariya Fyodorovna | Rusiya, Moskva, Viktor Feliksoviç Vekselberq[ru] fondu | ||
| 22 | 1900 |  | "Transsibir magistralı" | Aleksandra Fyodorovna | Silah palatası | |
| 23 | 1901 |  | "Qatçina sarayı" | Mariya Fyodorovna | ABŞ Uoltserin bədii qalereyası, Baltimor, Merilend | |
| 24 | 1901 | "Gül səbəti" | Aleksandra Fyodorovna | Böyük BritaniyaII Yelizavetanın kolleksiyası |
.JPG){kind=link}