Britaniya monarxlarının siyahısı

Britaniya monarxlarının siyahısı — burada İngiltərə, Şotlandiya, İrlandiya, Böyük BritaniyaBirləşmiş Krallığın və həmçinin Britaniya adalarında mövcud olan dövlətlərin monarxlarının siyahısı verilmişdir:

Britaniya kral gerbi[1]

Britaniya monarxları zaman cədvəlində

II ElizabetVI GeorqVIII EdaurdV GeorqVII EduardI ViktoriyaIV Vilhelm (Böyük Britaniya kralı)IV GeorqIII Georq (Böyük Britaniya kralı)II Georq (Böyük Britaniya kralı)I Georq (Böyük Britaniya kralı)Anna StüartVindzorlar sülaləsiSaksen-Kobur-Qot sülaləsiHannover sülaləsiStüartlar


Monarxların siyahısı

İngiltərə monarxlarıŞotlandiya monarxları
AdıPortretOrijinal adıHakimiyyət illəri
Uesseks sülaləsi
Böyük Alfred [2] ing. Ælfred the Great871–899[3]
Böyük Eduard ing. Eadweard the Elder899–924[4]
Etelvird(*)ing. Æðelweard924
Etelstan[5] ing. Æðelstan the Glorious924–939
I Möhtəşəm Edmund[6] ing. Eadmund I the Magnificent939–946
Edred [7] ing. Eadred946–955
Gözəl Edviq[8] ing. Eadwig All-Fair955–959
Sülhsevər Edqar [9] ing. Eadgar the Peaceable959–975
Cəfakeş Eduard[10] ing. Eadweard II the Martyr975–978
Ağılsız Etelred[11][12][13][14][15] ing. Æðelred II Unræd978–1013
1014–1016
Dəmirböyürlü Edmund ing. Eadmund II Ironside1016
(*) Hakimiyyət ili şübhəlidir.
Danimarka kralları
I Sven Çəngəlsaqqal[16] dan. Svend Tveskæg
ing. Sweyn I Forkbeard
1013–1014
Böyük Knud dan. Knud den Store
ing. Cnut the Great
1016–1035
I Harold Dövşanpəncə[17] dan. Harald Harefod
ing. Harold Harefoot
1035–1040
Hardeknud dan. Hardeknud
ing. Harthacnut
1040–1042
Uesseks sülaləsinin bərpası
Keşiş Eduard[18] ing. Eadweard the Confessor1042–1066
Harold Qodvinson[19] ing. Harold Godwinson1066
Edqar Etelinq[20] ing. Eadgar Ætheling1066
Normand sülaləsi
1066-cı ildə norman işğallarından sonra İngiltərə fransızların "numerasiya" ənənəsi meydana gəlmişdir.
I Vilhelm Fateh/Qeyri-qanuni evlilikdən doğulmuş[21][22][23][24][25][26] ing. William I the Conqueror/the Bastard1066–1087
II Vilhelm Kürən[27] ing. William II Rufus1087–1100
I Henrix Boklerk[28] ing. Henry I Beauclerc1100–1135
Stefan[29] ing. Stephen of Blois1135–1154
İmperatriça Matilda[30] ing. Empress Matilda1141
Plantagenetlər[31]
1154-cü ildə hakimiyyətə Matildanın oğlu və
Anju qrafı V Joffrua Plantagenet gəlmişdir.
II Henri[32] ing. Henry II Curtmantle1154–1189
Gənc Kral Henri[33][34][35] ing. Henry the Young King1170–1183
Şirürəkli I Riçard[36][37][38] ing. Richard the Lionheart1189–1199
Torpaqsız İoann[39] ing. John Lackland1199–1216
Prins Lüdovik[40] (**) ing. Prince Louis of France1216–1217
III Henri Vinçester[41][42] ing. Henry III of Winchester1216–1272
I Eduard Uzunayaq[42] ing. Edward I Longshanks1272–1307
II Eduard[43](***) ing. Edward II of Carnarvon1307–1327
III Eduard Vindzor (****) ing. Edward III of Windsor1327–1377
II Riçard[44] ing. Richard II1377–1399
(**)16 may 1216-cı ildə Londonda İngiltərə kralı elan edilib, lakin tacqoyma həmin vaxt olmayıb. İngiltərənin yarısından çoxunu nəzarətə altına alsa da, 1217-ci ildə taxt-tacdan imtina etmək məcburiyyətində qalmışdır.
(***) Uelsin son müstəqil hökmdarı Llivelin ap Qrifid idi. Bundan sonra, Uels İngiltərənin tərkibinə qatıldı. 1284-cü ildə I Eduard öz varisi II Eduardı Uels prinsi elan etdi.
(****) III Eduard fransız taxtına da sahib olmaq hüququ qazanmış, Fransa kralı titulundan onun varisləri 1801-ci ilə qədər faydalanmışdırlar.
Lankasterlər sülaləsi
1399-cu ildə II Riçard Plantagenetlərin bir budağının nümayəndəsi olan
Henrix Lankaster tərəfindən devrilmiş və hakimiyyətə Lankasterlər sülaləsi gəlmişdir.
IV Henrix Bolinqbrok[45] ing. Henry IV of Bolingbroke1399–1413
V Henrix[46] ing. Henry V1413–1422
VI Henrix[47] ing. Henry VI1422–1461
1470–1471
Yorklar sülaləsi
1461-ci ildə, Al qızılgül və ağ qızılgül müharibələrinin gedişində, VI Henrix Plantagenetlərin digər budağının nümayəndəsi olan
IV Eduard tərəfindən devrilmiş və hakimiyyətə Yorklar sülaləsi gəlmişdir.
IV Eduard ing. Edward IV1461–1470
1471–1483
V Eduard (atasının qeyri-qanuni nikahından doğulduğu üçün tacqoyma olmamışdır)[48] ing. Edward V1483
III Riçard[49][50][51][52] ing. Richard III1483–1485
Tüdorlar sülaləsi[53]
1485-ci ildə hakimiyyətə Lankaster sülaləsindən olan VII Henri gəldi, Tüdorlar sülaləsinin əsası qoyuldu.
VII Henri ing. Henry VII1485–1509
VIII Henri (***) ing. Henry VIII1509–1547
VI Eduard ing. Edward VI1547–1553
Ledi Ceyn Qrey, "Doqquzgünlük kraliça" ing. Lady Jane Grey, The Nine Days' Queen1553
I "Qanlı" Mariya ing. Mary I 1553–1558
Filipp ing. Philip1554–1558 (I Mariyanın əri kimi)
I Elizabet ing. Elizabeth I1558–1603
(***)1199-cu ildən başlayaraq İrlandiya Hakimiyyəti ingilis taxt-tacına tabe edilmişdir. 1541-ci ildə İrlandiya krallığı yaradılmışdır. Kral VIII Henri irland parlamentini İrlandiya kralı titulundan ayırmış ilk ingilis kralıdır.
AdıPortretOrijinal adıHakimiyyət illəri
Makalpinlər sülaləsi
I Kennet şot.kelt Cináed mac Ailpín843–858
I Donaldşot.kelt Domnall mac Ailpín858–862
I Konstantin şot.kelt Causantín mac Cináeda862–877
Ağayaq Edşot.kelt Aed877–878
Klayd sülaləsi
Eoxeydşot.kelt Eochaidh878–889
Girikşot.kelt Giric mac Dungail878–889
Malkalpinlər sülaləsinin bərpası
II Donald şot.kelt Domnall mac Causantín889–900
II Konstantinşot.kelt Causantín mac Áeda900–943
I Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Domnaill943–954
İndulfşot.kelt Idulb mac Causantín954–962
Duffşot.kelt Dub mac Maíl Coluim962–967
Kulenşot.kelt Cuilén mac Iduilb967–971
II Kennetşot.kelt Cináed mac Maíl Choluim971–995
Amlafşot.kelt Amlaíb mac Ilduilb973–977
III Konstantinşot.kelt Causantín mac Cuilén995–997
III Kennetşot.kelt Cináed mac Duib997–1005
II Malkolmşot.kelt Máel Coluim mac Cináeda1005–1034
Dankeld sülaləsi
I Dunkanşot.kelt Donnchad mac Crínáin1034–1040
Morey sülaləsi
Makbetşot.kelt Mac Bethad mac Findláich1040–1057
Lulaxşot.kelt Lulach mac Gillai Comgain1057–1058
Dankeld sülaləsi
III Malkolm şot.kelt Máel Coluim mac Donnchada1058–1093
III Donaldşot.kelt Domnall mac Donnchada1093–1094
1094–1097
Edmundşot.kelt Etmond mac Maíl Choluim1094–1097
II Dunkanşot.kelt Donnchad1094
Edqarşot.kelt Etgair mac Maíl Choluim1097–1107
I Aleksandrşot.kelt Alasdair mac Maíl Choluim1107–1124
I David şot.kelt Dabíd mac Maíl Choluim1124–1153
IV Malkolmşot.kelt Máel Coluim mac Eanric1153–1165
I Vilhelm şot.kelt Uilliam Garm1165–1214
II Aleksandrşot.kelt Alasdair II1214–1249
III Aleksandr şot.kelt Alasdair III1249–1286
Norveç qızı Marqaretaing. Margaret, Maid of Norway1286–1290
Balliol sülaləsi
Norveç qızı Marqaritanın ölümündən sonra şotland tacına varis seçmə prosesində İngiltərə kralı I Eduardın nümayəndəsi qazandı, İoann Balliol kral oldu.
I İoann Balliol ing. John Balliol1292–1296
Bryus sülaləsi
1306-cı ildə, azadlıq uğrunda müharibənin gedişində,
I Robert kral elan olundu.
I Robert şot.kelt Roibert a Briuis
ing. Robert the Bruce
1306–1329
II Daviding. David II1329–1371
Ballioli sülaləsi
Edaurd Ballioling. Edward Balliol1332–1336
Stüartlar sülaləsi
II Roberting. Robert II1371–1390
III Roberting. Robert III1390–1406
I Yakov ing. James I1406–1437
II Yakov ing. James II1437–1460
III Yakov ing. James III1460–1488
IV Yakov ing. James IV1488–1513
V Yakov ing. James V1513–1542
Mariya Stüart ing. Mary Stuart1542–1567
VI Yakov ing. James VI1567–1625

Böyük Britaniya

İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralları
1603-cü ildə , kraliça I Elizabetin ölümündən sonra, İngiltərə taxt-tacına Şotlandiya kralı VI Yakov varis oldu.
Stüartlar sülaləsi
AdıPortretHakimiyyət illəriQeydlər
I Yakov[54][55] (ing. James I) 1603–1625VI Yakov adı altında Şotlandiya kralı olmuşdur.
I Karl[56][57][58][59][60] (ing. Charles I) 1625–1649I Yakovun oğlu
Birlik və Protektorat
1649-cu ildə I Karlın edam olunmasından sonra İngiltərə respublika oldu, İngiltərə Birliyi və Şotlandiyanın elan olunmasından sonra,
1653-cü ildə Oliver Kromvelin başçılığı ilə protektorat yaradıldı.
Oliver Kromvel[61][62] (ing. Oliver Cromwell) 1653–1658
Riçard Kromvel[63] (ing. Richard Cromwell) 1658–1659Oliver Kromvelin oğlu
İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya kralları
1660-cı ildə İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya taxtına Stüartlar qayıtdı.
Stüartlar sülaləsinin bərpası
AdıPortretHakimiyyət illəriQeydlər
II Karl[64][65] (ing. Charles II) 1660–1685I Karlın oğlu, 1649–1651-ci illərdə həm də Şotlandiya kralı olmuşdur.
II Yakov (ing. James II) 1685–1689I Karlın oğlu, 1689–1701-ci illərdə VII Yakov adı altında Şotlandiya kralı olmuşdur.
II Mariya (ing. Mary II) 1689–1694II Yakovun qızı, III Vilhelmin hakimiyyət şəriki.
Oran sülaləsi
III Vilhelm[66] (ing. William III of Orange) 1689–1702I Karlın nəvəsi, II Vilhelm adı altında Şotlandiya kralı
I Vilhelm adı altında İrlandiya kralı, 1672-ci ildən III Villem adı altında statxauder.
Stüartlar sülaləsi
Anna (ing. Anne) 1702–1707II Yakovun qızı
Böyük Britaniya və İrlandiya kralları
1707-ci ildə İngiltərə və Şotlandiya vahid Böyük Britaniya krallığında birləşdilər.
Stüartlar sülaləsi[67]
AdıPortretHakimiyyət illəriQeydlər
Anna (ing. Anne) 1707–1714II Yakovun qızı
Hannover sülaləsi[68][69]
Annanın ölümündən sonra, 1701-ci ildə "Taxt-tacın varisi haqqında akt"a əsasən, Böyük Britaniya taxt-tacına Velflər sülaləsindən olan Hannover kürfürstü, Elizabet Stüartın nəvəsi Georq Lüdviq varis oldu.
I Georq (ing. George I) 1714–1727I Yakovun nəticəsi, 1698-ci ildən Hannover kürfürstü.
II Georq (ing. George II) 1727–1760I Georqun oğlu, Hannover kürfürstü
III Georq (ing. George III) 1760–1801II Georqun nəvəsi, Hannover kürfürstü.
Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı
1801-ci ildə Böyük Britaniya və İrlandiya vahid dövlətdə birləşdilər.
Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığında birləşdilər.
Hannover sülaləsi
AdıPortretHakimiyyət illəriQeydlər
III Georq (ing. George III) 1801–1820II Georqun nəvəsi, Hannover kürfürstü (1814-cü ildən — kral) ; 1811-ci ildə iradəsiz kimi tanınmışdır.
IV Georq (ing. George IV) 1820–1830III Georqun nəvəsi, Hannover kralı; в 1811–1820-ci illərdə — regent
IV Vilhelm (ing. William IV) 1830–1837III Georqun oğlu, Hannover kralı
Viktoriya (ing. Victoria) 1837–1901III Georqun nəvəsi, 1877-ci ildən — Hindistanın imperatriçası, 1867-ci ildən — Kanada dominionunun kraliçası.
Saksen-Kobur-Qot sülaləsi[70]
1901-ci ildə Viktoriyanın oğlu VII Eduard taxt-taca varis təyin edildi
və Vettinlər evindən olan prins Albert Saksen-Kobur-Qot onun həyat yoldaşı oldu.
VII Eduard (ing. Edward VII) 1901–1910Viktoriyanın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı.
V Georq (ing. George V) 1910–1917VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı.
Vindzorlar sülaləsi
1917-ci ildə Saksen-Kobur-Qot sülaləsinin adı Birinci Dünya müharibəsi illərində antialman əhvali-ruhiyyəyə görə,
rəsmi olaraq Vindzor adı ilə əvəz olundu.
V Georq (ing. George V) 1917–1927VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, dominionların və koloniyaların kralı.
Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının kralları
1922-ci ildə İrlandiya Respublikası öz müstəqilliyini elan etdikdən sonra, 1927-ci ildə dövlət yeni adla
Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı adlandırıldı.
Vindzorlar sülaləsi[71]
AdıPortretHakimiyyət illəriQeydlər
V Georq (ing. George V) 1927–1936VII Edaurdın oğlu, Hindistanın imperatoru, Birlik Krallığının və koloniyaların kralı.
VIII Eduard

(ing. Edward VIII)

1936V Georqun oğlu, Hindistanın imperatoru, Birlik Krallığının və koloniyaların kralı. Taxt-tacdan imtina etmişdir.
VI Georq[72] (ing. George VI) 1936–1952V Georqun oğlu, Hindistanın imperatoru (1947-ci ilə qədər), Birlik Krallığının və koloniyaların kralı.
II Elizabet[73] (ing. Elizabeth II) 6 fevral 1952 —
h.h.
VI Georqun qızı, Millətlər Birliyinin başçısı, Avstraliya, Kanada, Yeni Zelandiya, Antiqua və Barbuda, Baham adaları, Barbados, Beliz, Qrenada, Papua-Yeni Qvineya, Sent-Vinsent və Qrenadin, Sent-Kits və Nevis, Sent-Lüsiya, Solomon adaları, Tuvalu, YamaykaBöyük Britaniyanın kraliçası.

Ədəbiyyat

İngilis dilində

  • Abels, Richard. Alfred the Great: War, Kingship and Culture in Anglo-Saxon England. Harlow, UK: Longman. 1998. ISBN 978-0-582-04047-2.
  • Asser. Life of King Alfred // Giles, J.A. (redaktor). Memorials of King Alfred: being essays on the history and antiquities of England during the ninth century, the age of King Alfred, by various authors. Burt Franklin research & source works series. New York: Burt Franklin. 1969.
  • Bosworth, J., & Toller, T. N., eds., An Anglo-Saxon Dictionary (1882–98); with Supplement (1908–21)
  • Dumville, David. Learning and the Church in the England of King Edmund I, 939-946 // The Historia Brittonum 3, The Vatican Recension. Cambridge, UK: Brewer. 1985.
  • Foot, Sarah. Æthelstan: The First King of England. Yale University Press. 2011. ISBN 978-0-300-12535-1.
  • Miller, Sean. Edward [called Edward the Elder] (870s?–924), king of the Anglo-Saxons // Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. 2004. doi:10.1093/ref:odnb/8514. İstifadə tarixi: 6 October 2016.
  • Scragg, Donald (ed.). Edgar, King of the English, 959–975: New Interpretations. Publications of the Manchester Centre for Anglo-Saxon Studies. Manchester: Boydell Press, 2008. ISBN 1-84383-399-9. Contents Arxivləşdirilib 2008-07-18 at the Wayback Machine
  • Stafford, Pauline. Unification and Conquest. A Political and Social History of England in the Tenth and Eleventh Centuries. London. 1989.
  • Yorke, B.A.E. Alfred, king of Wessex (871–899) // Lapidge, Michael; və b. (redaktorlar ). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. 2001. 27–28. ISBN 978-0-631-15565-2.

Rus dilində

  • Брук К. Саксонские и нормандские короли. 450–1154 / Пер. с англ. Л. А. Карповой. — М.: ЗАО Издательство Центрополиграф, 2011. — 255 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-227-02590-6.
  • Мортон А. Л. История Англии. — Л., 1950.
  • Эплби Джон Т. Династия Плантагенетов. Генрих II. Величайший монарх эпохи Крестовых походов / Пер. с англ. Е. В. Ламановой. — М.: ЗАО Центрополиграф, 2014. — 413 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-9524-5133-9.
  • Штокмар В. В. История Англии в средние века. — Изд. 2-е, дополненное. — СПб.: Алетейя, 2005. — 203 с. — (Pax Brittanica). — ISBN 5-89329-264-2.
  • Штокмар В. В. История Англии в средние века. — СПб., 2001.

Həmçinin bax

İstinadlar

Xarici keçidlər