Arch Linux
Arch Linux — müstəqil olaraq inkişaf etdirilmiş x86-64 ümumi təyinatlı Linux paylanması. Arch dalğavari buraxılış modelinə əməl etməklə əksər proqramların ən son stabil versiyalarını təmin etməyə çalışır. Defolt quraşdırma istifadəçi tərəfindən yalnız məqsədyönlü şəkildə tələb olunanları əlavə etmək üçün konfiqurasiya edilmiş minimal baza sistemidir.[5]
| Arch Linux | |
|---|---|
 | |
 | |
| Buraxılış tarixi | mart 2002[1] |
| Son versiya |
|
| Paketlər menecerləri | Pacman[d][3] |
| Dəstəklənən platformalar | x86_64[d], ARM[d][4] |
| Veb-saytı | archlinux.org |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Arch Linux üçün xüsusi olaraq yazılmış paket meneceri olan Pacman, proqram paketlərini quraşdırmaq, silmək və yeniləmək üçün istifadə olunur.[6]
Arch Linux dalğavari buraxılış modelindən istifadə edir, yəni sistemin tamamilə yeni versiyalarının "əsas buraxılışları" yoxdur. Ən son Arch proqram təminatını əldə etmək üçün lazım olan tək şey müntəzəm sistem yeniləməsidir. Arch komandası tərəfindən hər ay yayımlanan quraşdırma skriptləri əsas sistem komponentlərinin sadəcə olaraq ən son anlıq görüntüləridir.[7]
Arch Linux-un, ArchWiki kimi tanınan icma tərəfindən idarə olunan vikidən ibarət hərtərəfli sənədləri mövcuddur.[8][9][10]
Tarixi
Başqa bir minimalist paylanma olan CRUX-dan ilhamlanan Cad Vinet, 2002-ci ilin martında Arch Linux layihəsinə başladı.[11][12]
İlk x86_64 quraşdırma ISO-su əvvəlcə yalnız 32-bit x86 CPU-lar üçün 2006-cı ilin aprelində buraxıldı.[13]
Vinet, layihəyə 1 oktyabr 2007-ci ilə qədər rəhbərlik etdi, lakin vaxt çatışmazlığı səbəbindən istefa verdi və layihənin başçılığı Aaron Qriffinə keçdi.[14]
Init sistemində systemd-yə keçid 2012-ci ilin avqustunda başladı[15] və 2012-ci ilin oktyabrında yeni quraşdırmalar üçün defolt oldu.[16] systemd paylanmanın başlanğıcından bəri istifadə edilən "SysV-style init" sistemini əvəz etdi.[17]
i686 dəstəyinin sona çatması 2017-ci ilin yanvarında elan edildi, 2017-ci ilin fevralında yayımlanan versiya i686 dəstəkləyən sonuncu versiya idi.[18][19] O vaxtdan bəri icmanın yaratdığı Arch Linux 32,[20] i686 cihazları üçün istifadə oluna bilir.
24 fevral 2020-ci ildə Aaron Qriffin layihədə tam iştirak edə bilmədiyi üçün səsvermə müddətindən sonra layihəyə başçılığı Levente Polyaka təhvil verəcəyini elan etdi.[21] Bu dəyişiklik həm də Layihə Rəhbəri vəzifəsinə yeni 2 illik müddətin əlavə edilməsinə səbəb oldu.[22]
2021-ci ilin mart ayında Arch Linux tərtibatçıları Arch Linux paketlərini x86_64-v3-ə köçürməyi düşünürdülər. x86–64-v3 təxminən Intel Haswell prosessorları dövrünə uyğundur.[23][24] 2021-ci ilin aprelində Arch Linux quraşdırma şəkilləri standart olaraq idarə olunan quraşdırma skripti ehtiva etməyə başladı.[25] 2021-ci ilin sonlarında Arch Linux tərtibatçıları paralel yükləmələri təmin edən Pacman 6.0-ı buraxdılar.[26]
2022-ci ilin fevral ayında Arch Linux tərtibatçıları debug paketləri təklif etməyə başladılar.[27]
.JPG){kind=link}