İmmunoqlobin A
İmmunoqlobin A — immun funksiyasında mühüm rol oynayan antiteldir. Mütləq olaraq, hər gün qana üç ilə beş qram arasında ifraz olunur[1]. Bu, bütün bədəndə istehsal olunan ümumiimmunqlobulinlərin 15% -ə qədərini təşkil edir[2].
İqA iki alt sinifə istifadə olunur (IqA1 və IqA2) və monomerik və dimerik formada istehsal edilə bilər</ref> This represents up to 15% of total immunoglobulins produced throughout the body.[3]. IgA dimerik formasi çox yayılmışdır və həmçinin sekretor IgA (sIqA) adlanır. sIgA selikli sekresiyalarda, o cümlədən göz yaşları, tüpürcək, tər və sidik-cinsiyyət, mədə-təmizləmə traktının, prostat və tənəffüs epitelinin ifrazatlarındanda rast gəlinir[4]. sIgA sərt mədə-bağırsaq traktının mühitində sağ qala bilir və bədən sekresiyalarında çoxalan mikroblara qarşı qoruma təmin edir. sIgA həm də digər immunoqlobulların iltihabi təsirlərini törədə bilər[5].
Formalar
IqA1 və IqA2
IgA iki izotipdə mövcuddur: IqA1 və IgA2. Hər ikisi yüksək qlikosilləşdirilmiş zülallardır</ref> the ratio of IgA1 and IgA2 secreting cells varies in the different lymphoid tissues of the human body:[6]. IqA1 zərdabda üstünlük təşkil etdiyi halda (~80%), IqA2-nin faizi serumdan daha yüksəkdir[7]. IgA1 və IgA2 ifraz edən hüceyrələrin nisbəti insan bədəninin müxtəlif limfoid toxumalarında dəyişir[8].
IqA1, serumda olan üstünlük təşkil edən IqA alt sinfidir. Limfoid toxumaların əksəriyyətində IqA1 istehsal edən hüceyrələr üstünlük təşkil edir[9].
Fiziologiya
Serum IqA
Qanda IqA iltihab reaksiyalarını stimullaşdırmaq üçün immun effektor hüceyrələrində ifadə olunur[10].Selikli qişalarda IqA-nın yüksək yayılması polimer IgA istehsal edən plazma hüceyrələri ilə polimer immunoqlobulin reseptorunu ifadə edən selikli qişa epitel hüceyrələri arasında əməkdaşlığın nəticəsidir. Polimer IqA selikli qişalara bitişik plazma hüceyrələri tərəfindən istehsal olunur[11]. IqA komponentinin oliqosakarid zəncirləri epitel hüceyrələrinin üstündə oturan selikli təbəqə ilə əlaqələndirilə bilər[12].
Patologiya
Genetik
İqA istehsal etmək üçün irsi catişmamazliq səbəbindən IqA-nın azalması və ya olmaması selektiv IqA çatışmazlığı adlanır və klinik cəhətdən əhəmiyyətli immun çatışmazlığına səbəb ola bilər[13].
Bəzən IqA səviyyəsi aşağı olan və ya heç olmayan şəxslərdə mövcud olan anti-IqA antikorları təsadüfən tərkibində IqA olan qan məhsulları ilə transfuziya edildikdə ciddi anafilaktik reaksiyalara səbəb ola bilər. Bununla belə, IgA anafilaktik reaksiyalarından şübhələnən şəxslərin əksəriyyəti anti-IgA transfuziyasından başqa digər səbəblərə görə kəskin ümumiləşdirilmiş reaksiyalar yaşamışdır[14].
Mikrob
Streptokokus pneumonia və Hamophilus influenza növü , IqA-nı parçalayan proteaz ifraz edir. Bundan əlavə, Blastokstis növlərinin insan IqA-nı parçalayan sistein və aspartik protaz fermentləri yaradan bir neçə alt tipə malik olduğu göstərilmişdir[15][16].
Otoimmün və immun vasitəçiliyi
IqA nefropatiyasına böyrəklərdə IqA çöküntüləri səbəb olur. Bu xroniki xəstəlikdə IqA yataqlarının niyə meydana gəldiyi hələ məlum deyil[17]. Bəzi nəzəriyyələr bu çöküntülərin səbəbinin anormal immun sistemi olduğunu irəli sürür[18][19].
.JPG){kind=link}