İberiya kərtənkələsi

İberiya kərtənkələsi (lat. Lacerta schreiberi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin yaşıl kərtənkələ cinsinə aid heyvan növü. Növün latın adı Avtriya zooloqu Eqida Şrayberin şərəfinə (1836–1913) adlandırılıb^[2].

İberiya kərtənkələsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Klad: Sauropsida Sinif: Sürünənlər Klad: Eureptilia Klad: Romeriida Klad: Diapsida Klad: Neodiapsida Klad: Sauria Klad: Lepidosauromorpha Dəstəüstü: Lepidosauria Dəstə: Pulcuqlular Fəsiləüstü: Lacertoidea Fəsilə: Əsl kərtənkələlər Yarımfəsilə: Lacertinae Triba: Lacertini Cins: Yaşıl kərtənkələ Növ: İberiya kərtənkələsi
Beynəlxalq elmi adı
Lacerta schreiberi Jacques von Bedriaga, 1878[1]

İri kərtənkələdir, quyruqsuz uzunluğu 13,5 sm, quyruğunun uzunluğu isə 38 sm təşkil edir. Bu növ parlaq rəngi ilə seçilir. Beli yaşıl olur və üzəri qara noqtələrlə örtülür. Başı və boynu parlaq göy rəngdədir. Dişilər qəhvəyi-yaşıl olur.

Qidasının əsasını cücülər, sürünənlər, bala quşlar və meyvələr təşkil edir. Bu növ qida axtararkən aktiv olur. Martdan sentyabra qədər aktiv həyat sürür. Çütləşmə aprel-may aylarını əhatə edir. İyunda 11–18 yumurta qoyurlar. Ərazilərini qorumasada, bəzi hallarda erkəklər savaşırlar. Erkəklər dişilər arasında çütləşmə bir qayda olaraq uzun çəkir.

Növ Potruqaliya və İspaniyada yayılmışdır. Əsasən 0–2100 arası yüksəkliklərdə rast gəlinir. Əsasən çay və bulaqların qıraqlarında, rütubətli yerlərdə və meşə kənarlarında yaşayır. Cənub arealında yaşayan kərtənkələlər su ilə bağlıdırlar.

Bu növ ətraf mühitün dəyişkənliyinə həsasdır. İsbaniyanın cənubunda bu növün meşə yanğınları səbəbindən tükənmə təhlükəsi vardır. Bir çox yayılma ərazisi qoruq elan edilmişdir. Bu növ II Bern konvensiyasına daxil edilmişdir.