Llingües mordvíniques

Les llingües mordvínicas[1] (tamién llamaes llingües mordvinas),[2] son un subgrupu de llingües uráliques, qu'entiende dos llingües cercanamente emparentaes: el idioma erzya y el idioma moksha.[3]Inicialmene consideróse que dambes llingües yeren una mesma llingua, denomada mordvino,[4]anque anguaño toles sos variedaes llingüístiques trátense como pertenecientes a dos llingües distintes, por cuenta de les importantes diferencies a nivel fonolóxicu, léxicu y gramatical. Amás el erzya y el moksha nun son mutuamente intelixibles, a tal puntu que la comunicación ente falantes de dambes comunidaes frecuentemente faise en rusu.[5] La llingua medieval llamada idioma muromiano falada polos merya podría ser una llingua mordvina o próxima a les llingües d'esti grupu.

Llingües mordvíniques
Distribución xeográficaSO de Rusia
Países Rusia
Filiación xenéticaUrálicu
SubdivisionesErzya
Moksha
Muromiano
Códigu Glottologmord1256
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les dos llingües mordvinas modernes amás tienen estándares lliterarios totalmente distintos. El erzya lliterariu o estándar foi creáu en 1922 y el moksha lliterariu en 1923.[6]

Les diferencies fonolóxiques ente les dos llingües inclúin:[4]

  • El moksha caltién la distinción ente les vocales /ɛ, y/ ente qu'en erzya dambes hanse confundíu en /y/.
  • En sílabes átones, el erzya presenta harmonía vocálica como munches otres llingües uráliques, usando [y] en pallabres con vocales palatales y [o] en vocales con vocales posteriores. El moksha tien una simple schwa [ə] nel so llugar.
  • A principiu de pallabra, el erzya presenta una africada postalveolar /tʃ/ en posiciones onde'l moksha tien una fricativa /ʃ/.
  • Al pie de consonantes sordes, les consonantes líquides /r, rʲ, l, lʲ/ y la semivocal /j/ ensordar en moksha dando [r̥ r̥ʲ l̥ l̥ʲ ȷ̊].

Comparanza léxica

Lletres mordvínicas (mordvinas)
Fila cimera: mayúscules
Fila inferior: minúscules.

Los numberales en distintes llingües mordvinas son:[7]

GLOSAMokshaErzyaPROTO-
MORDVIN
'1'ikæ / ifkæve /vejke*vejk-
'2'kaftakavto*kavto
'3'kolmakolmo*kolma
'4'nʲilʲanʲilʲy*nʲilʲa
'5'vetʲævetʲy*vetʲæ
'6'kotokoto*koto
'7'sʲizsʲemsʲizʲem*sʲizʲem
'8'kafksakavkso*kavkso
'9'vejksavejkse*vejkse
'10'kemenʲkemenʲ*kemenʲ

Referencies