Dioscorea
Dioscorea ye un xéneru con más de 600 especies aceptaes. Distribuyir por toles rexones templar y tropical del mundu, una gran mayoría d'especies son tropicales ente que'l restu dar nes zones templaes. Dalgunes d'elles, llamaes popularmente ñame, son cultivaes polos sos grandes tubérculos que son llargamente utilizaos pa l'alimentación, siendo un productu básicu pal consumu humanu n'Oceanía y l'oeste d'África. El so consumu ye importante tamién nel Caribe. N'Asia y África cultivar dende hai ocho mil años, en tantu nes árees tropicales d'América ye cultiváu polos pueblos indíxenes dende la dómina precolombina.
Dioscorea  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Liliopsida | |
| Orde: | Dioscoreales | |
| Familia: | Dioscoreaceae | |
| Xéneru: | Dioscorea L., Sp. Pl., 2: 1032, 1753[1] | |
| Especies | ||
Llista d'especies de Dioscorea | ||
| Sinonimia | ||
| ||
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Descripción
Son plantes trepadores, yerbácea y de vezu perenne que crecen ente 2 a 12 m. Les fueyes, anches y de forma acorazonada, disponer n'espiral. Les flores, de seis pétalos son inconspicuas y de color verde amarellentáu; son principalmente dioicas (flores masculines y femenines en distintes plantes), anque delles especies son monoicas (flores masculines y femenines na mesma planta). Na mayoría d'especies el frutu ye una cápsula, n'otres cuantes una baga blanda.
Taxonomía
El xéneru foi descritu por Carlos Linneo y publicáu en Species Plantarum 2: 1032. 1753.[2] La especie tipu ye: Dioscorea sativa L.
Cultivu
En Canaries a diferencia d'otros cultivos (plátanu, piña tropical ...) nun precisa d'intensos cuidos, anque presenta l'inconveniente del so llargu ciclu de desenvolvimientu ya importante esixencia n'agua, casi'l doble que la platanera y tres veces más que la piña tropical.El ñame en Canaries cultivar con métodos artesanales y el so practica tresmitióse de manera tradicional de padres a fíos.Magar se cree que'l so orixe alcontrar na rexón Indo-Malaya (suroeste Asiáticu), la so introducción en Canaries ye más confusa. Posiblemente, la Colocasia esculenta tuvo de llegar a les islles nos primeros años dempués de la conquista, trayida dende'l Mediterraneu polos españoles.Anguaño'l ñame cultívase principalmente nel norte de la Isla de La Palma y en dellos ribayos de Tenerife y La Gomera.Nos primeres 20–30 díes de la plantíu produz la emisión del sistema radicular o guañadura siguida d'un desenvolvimientu del área foliar y darréu l'apaición de los fíos o afiyamientu (a los 3–4 meses). A lo último, dempués del primer añu, empieza'l desenvolvimientu del tubérculu según l'almacenamientu nésti de sustancia acútase, principalmente almidón.La principal islla productora de ñame en Canaries ye La Palma, con una media cercana al millón y mediu de quilos añales, de los cualos la práutica totalidá esportar escontra los Mercaos de Tenerife y Les Palmes.La mayor parte d'ésta producción procede del conceyu nortizu de San Andrés y Sauces, onde esisten aproximao unes 15 hai de terrén dedicaes al so cultivu.
Especies escoyíes
Ver llista completa d'especies acceptadas en The Plant List
- Dioscorea alata
- Dioscorea althaeoides
- Dioscorea altissima
- Dioscorea aspersa
- Dioscorea balcanica
- Dioscorea banzhuana
- Dioscorea belophylla
- Dioscorea benthamii
- Dioscorea bicolor
- Dioscorea biformifolia
- Dioscorea birmanica
- Dioscorea bulbifera
- Dioscorea cayenensis
- Dioscorea chingii
- Dioscorea chouardii
- Dioscorea cirrhosa
- Dioscorea collettii
- Dioscorea communis
- Dioscorea cumingii
- Dioscorea decipiens
- Dioscorea delavayi
- Dioscorea deltoidea
- Dioscorea dumetorum
- Dioscorea elephantipes
- Dioscorea esculenta
- Dioscorea esquirolii
- Dioscorea exalata
- Dioscorea floridana
- Dioscorea fordii
- Dioscorea futschauensis
- Dioscorea garrettii
- Dioscorea glabra
- Dioscorea gracillima
- Dioscorea hastifolia
- Dioscorea hemsleyi
- Dioscorea japonica
- Dioscorea kamoonensis
- Dioscorea linearicordata
- Dioscorea martini
- Dioscorea melanophyma
- Dioscorea menglaensis
- Dioscorea mexicana
- Dioscorea nipponica
- Dioscorea nitens
- Dioscorea opposita
- Dioscorea panthaica
- Dioscorea pentaphylla
- Dioscorea persimilis
- Dioscorea poilanei
- Dioscorea polygonoides
- Dioscorea polystachya
- Dioscorea preussii
- Dioscorea pyrenaica
- Dioscorea quinqueloba
- Dioscorea rotunda
- Dioscorea remotiflora
- Dioscorea sansibarensis
- Dioscorea scortechinii
- Dioscorea simulans
- Dioscorea sinoparviflora
- Dioscorea spongiosa
- Dioscorea subcalva
- Dioscorea tentaculigera
- Dioscorea tenuipes
- Dioscorea tokoro
- Dioscorea trifida
- Dioscorea velutipes
- Dioscorea villosa - Especie tipu, L., Sp. Pl., 2, 1033, 1753
- Dioscorea wallichii
- Dioscorea xizangensis
- Dioscorea yunnanensis
- Dioscorea zingiberensis
Usos
Melecinal
Amás del so estendíu usu alimenticiu, atribúyense valores melecinales al ñame como anti-inflamatorio y anti-espasmódicu y otros pol so conteníu moderáu d'alcaloides y esteroides. Tamién destaca'l so conteníu en inulina.
Nos años 50 del pasáu sieglu estudiar en Veracruz, Méxicu, una variedá de Dioscorea que s'usaba como saponina o xabón pa matar peces pola compañía Sintex. Gracies a esti descubrimientu, detectóse'l so conteníu en esteroles análogos a la progesterona, lo que sirvió de base al descubrimientu, en Méxicu, de la píldora anticonceutiva per parte de Carl Djerassi, Miramontes y Romo.[3][4]
Dellos estudios suxuren qu'estos tubérculo pueden aumentar la posibilidá de tener ximielgos.[ensin referencies]
Culinarios
El ñame ye un ingrediente imprescindible nos sancochos ellaboraos en Puertu Ricu, Panamá, la Costa Caribe colombiana, Venezuela, Haití y la República Dominicana. Tamién ye ingrediente principal de platos colombianos como'l llamátigu de quesu, y n'ensalaes y chips (tayaes frites). Nes Islles Canaries, el ñame ye un ingrediente del tradicional potaxe de berros.
Referencies
http://mdc.ulpgc.es/cdm/ref/collection/MDC/id/1312- León, Jorge (1968). Fundamentos botánicos de los cultivos tropicales.lnstituto Interarnericanode Ciencies de la O.Y.A. San JosB. Costa Rica.- Montaldo, A. (1972). Cultivu de Raigaños y Tub&culos Tropicales I.I.C.A. de la O.Y.A. Lima, Perú.
-Morton, J. (1982). Wetiand taro: A neglected crop for food, feed and fuel. Proc. Fla. State Hort.S0c.95: 367 - 374.Onwemne, I.C. (1978). TheTropical Tubers Crops. Yam, Cassava, Sweet Potato, Cocoyams.Jhon Wiley, New York.- Rodríguez Brito Wladimiro (1982) L'Agricultura na islla de la Palma C.S.I.C S/C de Tenerife
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Dioscorea.
