Plampalacios

Plampalacios ye a 2 kilometros en sudeste de Cosculluela de Sobrarbe, a suya antiga cabecera municipal, en a valle d'o río Cinca.

Antigament yera bien comunicau porque aman d'os casars i pasaba la carretera tradicional de Balbastro ta l'Aínsa,^[3] pero dende a inundación d'o pantano de Mediano, en 1969, a carretera fue desviada y o camín de Plampalacios quedó como un desbarro, cubierto por l'augua entibada. En l'actualidat, se i puede arribar por un camino que baixa dende Cosculluela de Sobrarbe, y con pior sender tamién dende Camporretuno.

Como a etimolochía d'o suyo nombre indica, Plampalacios ye en un plano debaixo de o tozal de Cosculluela, a on que a valle d'a Cinca forma ya lo cul, mas cantimplano, y a población disposaba de huerta con regano que se quitaba de lo río Cinca.^[3]

Por a suya posición, aman d'o río, a Plampalacios lo expropión entero en os anyos 1960, pus heba de quedar inhabitable a consecuencia de a proximidat d'a lamina d'augua maxima de o pantano de Mediano. Cualques casas d'a localidat quedan inundadas en as anyadas que l'embalse ye mas alto, anque a diferencia de Mediano, l'augua nunca no cubre a población entera.

As casas fuén dinamitadas en a decada de 1990 ta privar o riesgo d'accidents. Se i conserva la ilesia parroquial, de Sant Bertolomeu, detada en o sieglo XVIII. Aman d'a población, anque a un poquet mas d'altaria y por ixo a salvo de l'entibo, i ha una ermita d'o sieglo XVII consagrada a l'advocación d'a virchen María, que se conoix como ermita de la virchen d'o Plano.

O toponimo «Plampalacios» se composa de dos lemas, prou evidents, que son «plan» y «palacio», con un significau intuible de «palacios -casas grans- en un plano»^[4] u «plano de palacios». Manimenos, no i ha documentacions antigas de o nombre que no estase ya fosilizau en ista forma unida: Se troba como Plampalacios en o documento mas antigo que se'n tiene, que ye la suya aparición en o fogache de 1488^[5]

• (es) En http://www.despobladosenhuesca.com/
• (es) Imáchens d'a ilesia y d'o pantano.