Wiktor Janukowytsch

Dr Janukowytsch ìsch z’äärscht vu 1997 bis 2002 Gouverneur vum Oblast Donezk gsìì. Gliichzittlig ìsch’r vu 1999 bis 2001 Vorsìtzend’r vum Donezker Oblast-Pàrlàmant gsìì. Àn dr Presidantswàhl ànna 2004 ìsch dr Janukowytsch bis àn dr zwaita Wàhlrunda glunga un hàt offiziäll d’ Wàhl geega dr ehamooliga Premiarminìschter Wiktor Juschtschenko gwunna. Trotzdam hàt maa’na Wààhlfälschung vorgworfa; waagadam sìnn groossa Protäschta uff’m Unàbhangikaitsplàtz z’ Kiew gsìì, womm’r àls „Oraansch Revoluzioon“ bezaichent hàt. Dr oowerschta Grìchtshoof hàt dr Resültààt vu dr zwaita Wàhlrunda ruckgàngig gmàcht. ’S ìsch àlso a näija Wàhlrunda gsìì, wo dr Janukowytsch geega dr Juschtschenko verloora hàt. Bii dr Presidantswàhl ànna 2010 hàt sìch dr Janukowytsch wììder uffgschtällt un hàt dàsmol d’ Premiarminìschtera Julija Tymoschenko gschlààga — dàsmol ìsch d’ Wàhl dur d’ ìnternàzionààla Beobàchter àls grachtig un demokrààtisch ààglüagt worra.^[1]

Àls Presiant hàt dr Janukowytsch d’ Wìrtschàft vum Lànd wälla modärnisiara un hàt àm Ààfàng d’ Hàndelsverhàndlunga mìt dr Öiropäischa Unioon witter gmàcht, wo sii Vorganger ààgfànga ghàà hàt. Ar hàt àwwer verschproocha, àss sii Lànd bii dr Üssapolitik „blockfräi“ wurd bliiwa. D’ Politikwìssaschàftler hann jedoch gsajt, àss unter dr Presidantschàft vum Janukowitsch weeniger Demokràtii ìm Lànd gsìì ìsch^[2][3] — zem Biischpììl ìsch d’ Tymoschenko iigschpärrt worra —; d’ Prassafräihait ìsch iigschränkt worra, un ’s ìsch mehr Korrupzioon gsìì.^[4] Uff Druck vu Rüsslànd hàt dr Janukowytsch verwaigert, a Àssoziiarungsàbkumma mìt dr Öiropäischa Unioon z’ unterzaichna^[5][6] un hàt schtàttdässa-n-a Hàndelsàbkumma mìt Rüsslànd unterschrììwa un a Rättungskredit vu Rüsslànd ààgnumma.^[7] Wagadam sìnn ìn dr Ukràina groossa Protäschta geega dr Janukowytsch gsìì. D’ Unrüahja sìnn ìm Hornung 2014 àm schtärkschta gsìì; doo sìnn 100 Demonschtriaranda geteedet worra.^[8] Obwohl d’ Regiarung schliasslig a Àbkumma mìt dr Opposizioon unterzaichent hàt, ìsch dr Janukowytsch àm 21. Hornung ìn d’ Oschtukràina g’flìchta. Àm Tààg druff hàt’na s’ urkàinischa Pàrlàmant üss siim Àmt àbg’sätzt, dänn’r hàt sìch üss siim verfàssungsmaassig Pflìcht z’ruckgezooga^[9][10] — ’s ìsch àlso kää Àmtsäntheewungsverfààhra gsìì. Wu d’ Äntschaidung getroffa worra-n-ìsch, ìsch dr Janukowytsch doo nìt d’rbii gsìì.^[11]

Àm 24. Hornung 2014 hàt d’ näija Regiarung a ìnternàzionààl Hàftbefaahl geega dr Janukowytsch iiglaita, dänn’r säjg verànwortlig gsìì fìr dr Tood vu da Demonschtriarander.^[12][13][14] Ànna 2015 ìsch d’ Fààhndung iigschtällt worra. Dr Janukowytsch hàt àwwer siina Àmtsäntheewung àls illegààl betràchta.^[13] Wagadam ìsch dr Janukowytsch ìn Rüsslànd g’flìchta un hàt siina Àmtäntheewung àls illegààl betràchta.^[13][15][16] Àm 18. Jüüni 2015 hàt’na dr Pàrlàmantsvorsìtzender üss’m Presidantsàmt offiziäll änthoowa.^[17] Mehrera Mainungsumfrooga hann gezaigt, àss dr Janukowytsch dr Presidant ìn dr ukràinischa Gschìcht gsìì ìsch, wo àm weenigschta beliabt gsìì ìsch.^[18] Ìm Ukràinischa gìtt’s sogààr s’ Wort „Janukaräija“ (Янукізми), fìr d’ groossa Fahler bezaichna, wo d’ ukràinischa Presidanta màcha.^[19]

Àm 24. Janner 2019 hàt a ukràinischer Grìchtshoof dr Janukowytsch waaga Hochverroot züa 13 Joohra Gfangniss verurtailt.^[20][21] Ìm Zuug vum Rüssisch-Ukràinischa Kriag sìnn Mäldunga gsìì, àss dr Janukowytsch vu Rüsslànd uff Minsk gebrocht worra sìì soll.^[22] Noh-n-em Rüssischa Ìwwerfàll uff d’ Ukràina hàt dr Janukowytsch ìm März 2022 dr ukràinischa Presidant Wolodymyr Selenskyj g’fordert, dr Kriag uffz’gaa.^[23]

• 
  dr Wiktor Janukowytsch zamma mìt’m rüssischa Schtààtspresidant Wladimir Putin z’ Kiew ànna 2006
• 
  zamma mìt’m Vorsìtzender vu dr rüssischa Schtààtsduma Boris Gryslow ànna 2008
• 
  zamma mìt’m rüssischa Schtààtspresidant Dmitri Medwedew z’ Charkiw ìm Awrìl 2010
• 
  zamma mìt’m jàpàànischa Premiarminìschter Naoto Kan z’ Tokyo ìm Janner 2011
• 
  nochamol zamma mìt’m Wladimir Putin z’ Kiew, dàsmol ìm Àwrìl 2011
• 
  zamma mìt dr bràsiliàànischa Schtààtspresidantin Dilma Rousseff z’ Brasília ìm Oktoower 2011
• 
  zamma mìt dr Hillary Clinton uff dr 48. Mìnchner Sìcherhaitskùmferanz ìm Hornung 2012
• 
  zamma mìt’m US-Presidant Barack Obama uff’m Nukleààra Sìcherhaitsgìpfel z’ Seoul ìm März 2012
• 
  zamma mìt dr ìndischa Opposizioonslaitera Sushma Swaraj z’ Näi-Delhi ìm Dezamber 2012
• 
  dr Janukowytsch zamma mìt’m aserbaidschàànischa Presidant Ilham Alijew ìm Nowamber 2013
• 
  zamma mìt Litt vun Euronews ànna 2013
• 
  dr Janukowytsch, wu-n-’r ànna 2014 s’ Àbkumma mìt dr Opposizioon unterzaichent hàt, vor äbb’r ìn Rüsslànd g’flìchta-n-ìsch

• Opportunity Ukraine. Mandelbaum Verlag, 2011, ISBN 978-3-85476-379-6 (englisch, 319 S., Iigschränkti Vorschau uf books.google.de). 

• Wiktor Janukowitsch. In: Brockhüüs Enzüklopädii. Brockhüüs (brockhaus.de [abgerufen am 18. November 2023]). 
• Michael Ray: Viktor Yanukovych. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 18. November 2023]). 
• Януко́вич Виктор Фёдорович. In: Groossa rüssischa Enzüklopädii. (russisch, bigenc.ru [abgerufen am 18. November 2023]). 
• Jens Kiffmeier: Wiktor Janukowytsch: Das ist Putins Schattenmann für die Ukraine. In: Kreiszeitung. 11. März 2022 (kreiszeitung.de [abgerufen am 18. November 2023]). 

• Lischta vu da Schtààtsoowerhàuipta vu dr Ukràina

 Commons: Wiktor Janukowytsch – Sammlig vo Multimediadateie

• Wiktor Janukowytsch im Munzinger-Archiv (Artikelaafang frei abruefbar)
• Wiktor Janukowytsch bii dr pàrlàmäntààrischa Versàmmlung vum Öiropàroot (anglisch)
• Wiktor Janukowytsch in de Internet Movie Database (änglisch)