Almagäll
Almagäll (amtlich Saas-Almagell) isch e Munizipalgmeind im Bezirk Vischp im Kanton Wallis i dr Schwiiz.
| Almagäll | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Wallis (VS) |
| Bezirk: | Visp |
| BFS-Nr.: | 6288 |
| Poschtleitzahl: | 3905 |
| Koordinate: | / 10490946° 5′ 40″ N, 7° 57′ 26″ O; CH1903: 640117 / 104909 |
| Höchi: | 1'670 m ü. M. |
| Flächi: | 110.28 km² |
| Iiwohner: | 360 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.saas-almagell.org/ |
 Allmagäll im Saastal | |
| Charte | |
 | |
Geografii
Almagäll ligt im Saastaal und isch s südlichschte oder oberschte Dorf im däm Taal, oben a Saas-Grund. Zum Gmäindbann ghöre s Saastaal vom Bärgübergang bim Saaserbärg bis zum Aafang vom Wiiler Under den Bodmen und di öschtleche Siitetääler Furggtälli, wo ganz obe dr Antronapass isch, und Almagellertälli. Us däm höch glägne Trogtaal chunnt dr Almagällerbach abe, und bi der Ymündig vo däm id Saaser Vischpa ligt s Dorf Almagäll.
D Gmäind hed es baar Dorftäil und Wiiler: Lehn, Dörfli und Zum Bärg bilde s Dorfzäntrum mid Hotel und andere Irichtige für Turischte. Chly usserhalb si Chaischlittu, Underchrüz, Furrusand, Zerbriggu, Biele, Älpie, Moos und Furggstalde.
D Bärgchettine uf beide Siite vom Saastaal hei markanti, über 4000 Meter höche Bärge, s Wiismies, s Straalhorn, s Rimpfischhorn und s Allalinhorn. Unden a de Bärge ligge grossi Gletscher, vor allem dr Schwarzbärggletscher und dr Allalingletscher.
Name
Dr Name vo dr Gmäind isch i Urkunde vo 1291 bis 1794 so gschribe worde: Armenzello, Almenkel, Almelkel, Almgell, Almakel, Almengel, Allmagel, Allmogel. Almelkel.
Iwoner
Quella: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iwoner | 147 | 156 | 171 | 181 | 210 | 190 | 243 | 240 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iwoner | 286 | 344 | 335 | 359 | 350 | 330 | 367 | 397 |
Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 12,1 % glägu.[3]
Religion
93,2 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 2,8 % evangelisch-reformierti.[3]
Politik
Dr Ggmeindspresident va Almagäll, Amikäll ischt dr Kurt Anthamatten (Stant Oktober 2017).
Wirtschaft
Föif Kilometer südlech vom Dorf Almagäll ligt dr Staudamm Mattmark, dört wo früener d Alp Mattmark gsi isch.
Bärgwäge und Soumpfaad göö über d Höchine i d Nochbertääler im Süde und im Oschde. Dört dure si im Middelalter d Walser i die nöie Sidligsgebiet zoge. Es git dr Saaserbärg und dr Mondellipass zum uf Makanaa z goo, dr Ofetalpass, dr Antrona- und dr Sunnigpass is Antronatal und dr Zwüschbärgepass für uf Gondo übere.
Im Gmeindbann füert der Schwiizer Alpeclub d Britanniahütte und d Almagällerhütte.
Spraach und Tialäkt
Bi dr Volchszellig 2000 heint vannu 397 Iwonru 96,7 % Titsch als Höiptspraach aagigää, 0,3 % Franzeesisch, 0,8 % Talienisch und 2,2 % anneri Spraache.[3]
Dr heggschtalemannisch Tialäkt va Almagäll, Amikäll gcheert zen weschtlichu Tialäktu vam Wallisertiitsch.
Persone us Almagäll
- Pirmin Zurbriggen (* 1963), en ehemolige Wältmeister und Olympiasiiger im alpine Skisport
Literatuur
- Peter Joseph Ruppen, Gustav Imseng, Werner Imseng: Saaser Chronik. 1200–1988. Saas-Fee 1988.
Weblink
Commons: Saas-Almagell – Sammlig vo MultimediadateieAmerkige
 | Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Saas-Almagell“ vu de tüütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |