Raffael
Dr Raffael, au Raffael da Urbino, Raffaello Santi [rafːaˈɛlːo ˈsanti], Raffaello Sanzio [ˈsantsi̯o] oder Raphael (* 6. April oder 28. Merz 1483 z Urbino; † 6. April 1520 z Rom) isch en italiänische Mooler und Archidekt vo dr Hoochrönässans gsi.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Raffaello_Sanzio.jpg/220px-Raffaello_Sanzio.jpg)
Dr Raffael isch vor allem as Mooler für sini harmonische und usgwoogene Komposizioone und sini lieblige Madonnebilder berüemt worde. Zu Läbziten het er s Brivileg gnosse, ass er nume under sim Vornaame bekannt isch, und au hüte kenne die wenigste Lüt si Familienaame. Bis wit in s 19. Joorhundert het er als dr grösst Mooler gulte.[1] Näbe sinere Laufbaan as Mooler z Floränz und am bäbstlige Hoof z Rom isch er au dr Bauläiter vom Petersdom und Ufseer über die römische Antike gsi.
Wärkverzäichnis
Gmäld
- 1500–1501: Altarbild des hl. Nikolaus von Tolentino, in Fragment in de Museä vo Neapel und Brescia erhalte
- 1502: Krönung Mariä, Rom, Vatikanische Pinakothek
- 1503: Kreuzigung, London, National Gallery
- 1504: Die Vermählung der Maria, Mailand, Pinacoteca di Brera
- 1504: Die heilige Familie mit dem Lamm, Brivatbsitz, früener Lee of Fareham-Sammlig
- ca. 1505: Selbstbildnis, Floränz, Uffizie
- ca. 1506: Madonna del Cardellino (Madonna mit Distelfink), Floränz, Galerii in de Uffizie
- 1507: Grablegung des Altarbildes Baglioni, Rom, Galleria Borghese
- 1506–1507 Die heilige Familie Canigiani, Münche, Alte Pinakothek
- 1507–1508 Madonna del Baldacchino, Floränz, Palazzo Pitti
- 1508–1511 Stanza della Segnatura: Disputa, Parnass, Die Schule von Athen, Übergabe der Dekretalen, Vatikan
- 1511: Bildnis Papst Julius II., London, National Gallery; Kopie: Floränz, Galleria Pitti
- 1512: Madonna di Foligno, Rom, Vatikanischi Pinakothek
- 1511–1514: Stanza di Eliodoro: Die Vertreibung Heliodors aus dem Tempel, Die Messe von Bolsena, Die Befreiung Petri, Die Begegnung von Attila und Papst Leo d. Großen
- 1512/13: Sixtinische Madonna, Dresde, Gmäldegalerii Alti Mäister
- ca. 1512: Triumph der Galatea, Fresko in dr Villa vom Agostino Chigi (spööter Villa Farnesina), Rom
- 1513: Madonna della Sedia/Madonna della Seggiola, Floränz, Palazzo Pitti
- 1514: Der Borgobrand, Fresko, Vatikanstadt, Stanza dell'Incendio del Borgo
- ca. 1514/1515: Bildnis des Baldassare Castiglione, Bariis, Musée du Louvre
- ca. 1515–1519: Teppichkartons für die Sixtinischi Kapelle, London, Victoria and Albert Museum
- ca. 1517/1518: Die Hl. Familie Franz I., Bariis, Musée du Louvre
- ca. 1517–1519: Bildnis Papst Leo X. mit den Kardinälen Giulio de' Medici und Ludovico de' Rossi, Floränz, Uffizie
- ca. 1518–1520: La bella Fornarina, Rom, Galleria Nazionale
- ca. 1518–1520: Selbstbildnis mit einem Freund, Paris, Musée du Louvre
- 1518/19: Amor und Psyche, Fresken in der Villa Farnesina, Rom, zämme mit em Giovanni Francesco Penni, Giulio Romano und em Giovanni da Udine
- 1520: Transfiguration (Verklärung Christi), Rom, Vatikanischi Pinakothek
Baute
- 1514: noch em Dood vom Bramante isch dr Raffael Baumäister vo St. Peter worde, was under iim baut worden isch, isch spööter witgehend zerstöört worde
- öbbe 1515: San Eligio degli Orefici, Entwurf
- öbbe 1513/14 Palazzo Pandolfini z Floränz, Entwurf vom Raffael, usgfüert vom Giovanfrancesco und vom Bastiano da Sangallo
- öbbe 1515 aagfange: Capella Chigi in Santa Maria del Popolo z Rom, Blaanig vom Raffael, vom Giovanni Lorenzo Bernini gertig gmacht
- 1518–1520: Villa Madama in Rom, Entwurf und Aafang vo dr Usfüerig, nit fertig gmacht
- 1520 fertig: Palazzo Branconio dell’Aquila, zerstöört, d Fassade isch in ere Zäichnig überliiferet
- Madonna Connestabile, Eremitaasch, Sankt Petersburg/Russland
- Die Schule von Athen, Stanza della Segnatura, Vatikan
- Die Sixtinische Madonna, Gmäldegalerii Alti Mäister, Dresde/Dütschland
- Portrait vom Babst Leo X., Uffizie, Floränz
- Hl. Georg im Kampf mit em Drache, National Gallery of Art, Washington, D.C./USA
- Madonna Tempi, Alti Pinakothek, Münche
- Die Heiligi Familie mit em Lamm, Brivatbsitz, früener Lee of Fareham-Sammlig
- Francesco Maria della Rovere, Sit 1940 verscholle
Litratuur
- Johann David Passavant: Rafael von Urbino und sein Vater Giovanni Santi. 2 Bände, Leipzig, 1839, Band 3 Leipzig, 1858
- Joseph Archer Crowe und Giovanni B. Cavalcaselle: Raphael, sein Leben und seine Werke. 2 Bänd, Leipzig 1883
- Luitpold Dussler: Raffael. Kritisches Verzeichnis der Gemälde, Wandbilder und Bildteppiche. F. Bruckmann KG, München 1966 (änglisch)
- Christoph Luitpold Frommel, Stefano Ray, Manfredo Tafuri: Raffael, das architektonische Werk. DVA Stuttgart 1987, ISBN 3-421-02880-X
- Jürg Meyer zur Capellen: Raffael in Florenz. Deutschland, Dezember 1996. Gebundene Ausgabe, Hirmer-Verlag, Deutschland, Dezember 1996, ISBN 3-7774-6980-7 (bi Azimuth Editions London uf Änglisch)
- Jürgen M. Lehmann: Raffael - Die Heilige Familie mit dem Lamm von 1504, Das Original und seine Varianten (Studio-Ausstellung Museum Fridericianum Kassel, 1995/1996), ISBN 3-9804608-1-9
- Ernst Ullmann: Raffael. Seemann, Leipzig 1997, ISBN 3-363-00470-2
- Konrad Oberhuber: Raffael. Das malerische Werk. Prestel München 1999, ISBN 3-7913-2237-0
- Jürg Meyer zur Capellen: Raphael - A Critical Catalogue of his Paintings. Volume 1: The Beginnings in Umbria and Florence, ca. 1500–1508; Volume 2: The Roman Religious Paintings ca. 1508–1520; Volume 3: The Roman Portraits, ca. 1508-1520, Arcos Verlag, Landshut, 2001–2008, ISBN 3-935339-00-3, ISBN 3-935339-21-6 und ISBN 978-3-935339-30-5
- Pierluigi De Vecchi: Raffael. Hirmer Verlag, München 2002, ISBN 978-3-7774-9500-2
- John Shearman: Raphael in Early Modern Sources 1483–1602. 2 Bände, New Haven und London, Yale University Press 2003, ISBN 978-0-300-09918-8 2003 (englisch)
- James H. Beck: Raffael. DuMont Köln 2003, ISBN 3-8321-7336-6
- Giorgio Vasari: Das Leben des Raffael. Edition Giorgio Vasari Band 3. Hrsg. von Alessandro Nova. Kommentiert von Hana Gründler, Wagenbach, Berlin 2004, ISBN 3-8031-5022-1
- Christof Thoenes: Raffael. 1483–1520. Taschen-Verlag Köln 2005, ISBN 3-8228-2201-9
- Gregor Bernhart-Königstein: Raffaels Weltverklärung - Das berühmteste Gemälde der Welt. Michael Imhof Verlag Petersberg 2007, ISBN 978-3-86568-085-3
- Antonio Forcellino, (aus dem Italienischen von Antje Peter): Raffael. Biographie. Siedler Verlag 2008, ISBN 978-3-88680-881-6
- Jürg Meyer zur Capellen: Raffael. Daschebuech, Beck Verlag, München 2010, ISBN 978-3-406-60091-3
- Andreas Henning: Die Sixtinische Madonna von Raffael. Dresden 2010, ISBN 978-3-422-07010-3
- Mark Evans und Clare Browne mit Arnold Nesselrath (Hrsg.): Raphael. Cartoons and Tapestries for the Sistine Chapel. London 2010 ISBN 978-1-85177-634-4 (änglisch)
- Helmut Feld: Raffael. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 7, Herzberg 1994, ISBN 3-88309-048-4, Sp. 1240-1248.
Film
- Ann Turner: Raffaello, 177 Min., Arthaus Musik GmbH 2008 (1983), ISBN 978-3-939873-22-8
Fuessnoote
Weblingg
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png)
🔥 Top keywords: Wikipedia:HouptsyteWikipedia:ImpressumCarles PuigdemontBerndeutsche VornamenWikipedia:Gemeinschafts-PortalSpezial:SuechWikipediaWort:HouptsyteWikipedia:HilfeSethWikipedia:Iber WikipediaKleopatra VII.Wikipedia:BlettliWikipedia:KontaktSpezial:Letschti ÄnderigeText:BadnerliedFußball-Europameisterschaft 2024Buech:HouptsyteWikipedia:Ignoriere alle RegelnSchweizerdeutschZweiter WeltkriegAlemannischWort:Schweizer VokabelnGeschlechtsverkehrBenutzer Diskussion:Mathieu KapplerListe der Herrscher von LiechtensteinSchweizWikipedia:WillkommenWikipedia:ArtikelverzeichnisWikipedia:Houptsyte (Schwyzerdütsch)Hilfe:VersionenWikipedia:StammtischCunnilingusKylian MbappéÖsterreichKategorie:!HauptkategorieBenutzer Diskussion:B.A.EnzSpruch:HouptsyteSuchmaschinenoptimierung