La Tène NE
| S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name La Tène vermyde, wo öppis anders meined. |
La Tène isch e Gmai vom Kanton Nöueburg.
| La Tène | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Nöieburg (NE) |
| Region: | See |
| Bezirk: | (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.) |
| BFS-Nr.: | 6461 |
| Poschtleitzahl: | 2074 Marin-Epargnier 2075 Thielle-Wavre |
| Koordinate: | / 20676547° 0′ 40″ N, 7° 0′ 20″ O; CH1903: 567070 / 206765 |
| Höchi: | 450 m ü. M. |
| Flächi: | 5,35 km² |
| Iiwohner: | 5379 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.commune-la-tene.ch |
 d Zihlbrugg vor Iisebahn, wo über d Zihl uf Gampele i s Bärner Seeland goot | |
| Charte | |
 | |
Geografi
La Tène lyt rund sechs Kilometer eschtlig vu dr Stadt Nöueburg am nordeschtlige Stade vum Nöueburgersee und am Zylkanal.
Gschicht
D Gmai La Tène isch am 1. Jänner 2009 gschaffe wore us dr Fusion vu dr Gmaine Marin-Epagnier un Thielle-Wavre. Gnännt wore isch d Gmai noch em bronzezytlige Fundort La Tène (Latène-Kultur).
Thielle-Wavre isch anne 1888 entstande us dr Fusion vu dr Gmaine Thielle (frankoprovenzalisch [tiːl]) und Wavre ([vavʀ]). Im nämlige Johr hän sich au d Gmaine Marin ([a maˈræː]) un Epagnier ([a ɛpaˈɲiː]) zämmegschlosse.
Marin isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1179 as Marens, Epagnier anne 1163 as Espagnie, Thielle anne 1153 as Tela un Wavre anne 1179 as Vavra.
Syt 1648 isch Nöueburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöueburg blibe.
Bevelkerig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Marin-Epagnier | 331 | 497 | 519 | 534 | 527 | 627 | 867 | 818 |
| Thielle-Wavre | 219 | 272 | 335 | 335 | 308 | 308 | 297 | 255 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Marin-Epagnier | 825 | 841 | 953 | 1126 | 2540 | 3221 | 3866 | 3611 |
| Thielle-Wavre | 285 | 221 | 277 | 299 | 334 | 395 | 480 | 580 |
Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 17,8 Prozänt gläge.
Religion
40,7 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 35,4 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).
Bolitik
Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 3,4 Prozänt, CVP 4,1 Prozänt, FDP 32,4 Prozänt, Grüeni 8,6 Prozänt, PdA 0,3 Prozänt, SP 22,2 Prozänt, SVP 24,7 Prozänt.
Wirtschaft
Bi La Tèene isch früener d Autofabrigg Martini gsi.
Sproch un Dialäkt
Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr Yywohner in bode Gmaine Marin-Epagnier un Thielle-Wavre 84,9 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 7,8 Prozänt Dytsch, 2,2 Prozänt Italienisch un 5,1 Prozänt anderi Sproche.
Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[3][4]
Literatur
- Redaktion: Tène, La (Gemeinde). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Olivier Girardbille: Marin-Epagnier. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Olivier Girardbille: Epagnier. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Olivier Girardbille: Thielle-Wavre. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Victor Gross: La Tène. Un oppidum helvète. Paris 1886.
- Emile A. Vouga: Les Helvètes à La Tène. Notice historique. Neuchâtel 1885.
- Paul Vouga: La Tène. Monographie de la station. Leipzig 1923.
- José M. de Navarro: The finds from the site of La Tène. 2 Bände, London 1972, ISBN 0-19-725909-X.
Weblink
Commons: La Tène NE – Sammlig vo Multimediadateie