پہلا صفہ
حُسین مِنی وَاَنا مِن الحُسَین ۔ فرمان رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم |
الْحَسَنُ وَالْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ أَہْلِ الْجَنَّۃ ۔ حدیث سَیْدَُ الْاَنْبِیا صَلَّی اللہُ تَعَالٰی عَلَیْہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّمَ |
فرمان سید الانبیا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم
﴿ان الحسین مصباح الھدی و سفینۃ النجاۃ﴾
حسین چراغِ ہدایت تے کشتیِ نجات نیں
حیّ الی الحسین علیہ السلام لان الحسین مصباح الھدی و سفینۃ النجاۃ من اراد النجاۃ فلیوال حسینا
چلے آو حسین علیہ السلام دی طرف کیوںکہ آپ علیہ السلام ہدایت دے چراغ تے نجات دی کشتی نيں جو بندہ نجات چاہندا اے اسنوں چاہیے کہ حسین نوں دوست رکھے۩مَثَلُ أهلِ بَیتی فیکُم مَثَلَ سَفینَهَ نُوحٍ مِن قومِهِ مَن رَکِبَهَا نَجَا وَ مَن تَخَلَّفَ عَنهَا غَرِقا۩
میرے اھل بیت دی مثال کشتی نوح دی طرح اے جو وی اس وچ سوار ہوئے گا اوہ نجات پائے تے جس نے وی اس توں منہ موڑ لیا اوہ غرق ہوجائے گا تعارف سانحۂ کربلا یا واقعہ کربلا یا کربلا دی جنگ 10 محرم 61ھ (بمطابق 9 یا 10 اکتوبر، 680ء) نوں موجودہ عراق چ کربلا دے مقام اتے پیش آیا۔ جتھے مشہور عام تاریخ دے مطابق اموی خلیفہ یزید اول دی بھیجی گئی فوج نے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نواسے حسین ابن علی تے ان دے اہل خانہ نوں شہید کیتا۔ حسین ابن علی دے نال 72 ساتھی، کچھ غلام،22 اہل بیت دے جوان تے خاندان نبوی دیاں عورتاں تے بچے شامل سن ۔ اسلامی نظام حکومت دی بنیاد شورائیت اتے سی ۔ آنحضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تے خلفائے راشدین دے دور اس دی بہترین مثال سن ۔حضرت حسن بن علی تے معاویہ نے معاہدہ کیتا سی کہا وہ کسے نوں خلیفہ نامزد نہ کرن گے مگر معاویہ نے یزید نوں اپنا جانشین نامزد کرکے ایسے اصول دین دی خلاف ورزی کیتی سی کیونجے اسلامی نقطہ حیات چ شخصی حکومت دے قیام دا کوئی جواز نہیں ۔ حالے تک سرزمین حجاز چ ایسے کبار صحابہ تے اکابرین موجود سن جنہاں نے براہ راست نبی کریم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا دور دیکھا سی ۔ لہذا انہاں لئی معاویہ دی غلط روایت قبول کرنا ممکن نئیں سی ۔ امام حسین عليہ السلام نے انہاں ہی اصولاں دی خاطر یزید دی بیعت قبول کرن توں انکار کر دتا۔ یزید دا ذاتی کردار انہاں ساریاں خوبیاں توں عاری سی جو امیر یا خلیفہ لئی شریعت اسلامیہ نے دسیاں نیں ۔ سیروشکار تے شراب و شباب اس دے پسندیدہ مشاغل سن لہذہ ذاتی حیثیت نال وی کسے فاسق تے فاجر نوں بطور حکمران تسلیم کرنا امام حسین عالی مقام لئی کس طرح ممکن ہو سکدا سی۔یزید نے تخت نشین ہون دے بعد حاکم مدینہ ولید بن عقبہ راہیں امام حسین عليہ السلام توں بیعت طلب کیتی ولید نے سختی نال کم نہ لیا لیکن مروان بن الحکم بزور بیعت لین لئی مجبور کر رہیا سی ۔ انہاں حالات چ امام حسین عليہ السلام نے سفر مکہ اختیار کیتا تے ااہل وتھوں کوفہ دی دعوت اتے کوفہ لئی روانہ ہوئے۔ جدوں امام حسین عليہ السلام مکہ پہنچے تے اہل کوفہ نے انھاں نوں سینکڑے خط لکھ کے کوفہ آن دی دعوت دتی تاکہ اوہ خلافت اسلامیہ دے قیام دی جدوجہد دا آغاز کر سکن لیکن غدار اہل کوفہ نے انہاں نل اغداری کیتی تے اپنے وعدےآں توں پھر کے امام حسین عليہ السلام دا ساتھ نہ دتا۔ یزید دی بھیجی ہوئی فوج نے کربلا چ نواسہ رسول امام حسین عليہ السلام نوں انہاں دے اہل خانہ تے اصحاب نوں شہید کر دتا۔ ولید بن عتبہ نے امام حسین عليہ السلام تے عبداللہ بن زبیر نوں قاصد دے ذریعہ بلایا۔ حالے تک معاویہ دے مرن دی خبر مدینہ چ عام نہ ہوئی سی ۔۔ پر بلاوے دا مقصد دوناں حضرات نے سمجھ لیا ۔امام حسین عليہ السلام توں جدوں بیعت لئی کہیا گیا تے انہاں نے جواب دتا کہ میرے ورگا آدمی خفیہ بیعت نہیں کر سکدا۔ جدوں بیعت عام ہوئے گی اس وقت آ جاواں گا ۔ ولید راضی ہو گیا تے انھاں نوں واپس جان دی اجازت دے دتی ۔ عبداللہ بن زبیر اک دن دی مہلت لے کے مکہ روانہ ہوگیا۔ بعد چ اسدا تعاقب کیتا گیا مگر اس اثناء چ اوہ کتھے دور جا چکیا سی ۔ جدوں مروان نوں اس صورت حال دا علم ہویا تے ولید نال بہت ناراض ہویا تے کہیا کہ توں بیعت دا وقت گوا دتا ۔ ہ نقیامت تک انہاں توں بیعت نئیں لے سکیں گا۔امام حسین عليہ السلام عجیب الجھن نال دوچار سن اگر اوہ مدینہ چ مقیم رہندے تے بیعت دے بغیر کوئی چارہ کار نہ سی ۔ لٰہذا اوہ27 رجب 60 ہجری(60ھ) چ اپنے اہل و عیال دے نال مکہ روانہ ہو گئے۔ مکہ پہنچ کے شعب ابی طالب چ قیام کیتا۔ |
| چُنواں لیکھ عبد اللہ بن حسین (پیدائش: 14 اپریل 680ء— وفات: 10 اکتوبر 680ء) جو عام طور اُتے علی اصغر دے نام توں جانے جاندے نیں، حسین ابن علی دے سب توں چھوٹے بیٹے سن۔ اوہ واقعہ کربلا وچ شہید ہونے والوں وچ توں اک سن۔ اسی طرح روزعاشورہ دی اک زیارت وچ ذکر ہويا اے ۔و علي ولدک علي الاصغر الذي فجعت به۔ عون بن عبد الله بن جعفر بن أبي طالب (شہادت:61ھ/ 680 ء) آپ زينب بنت علي بن أبي طالب دے پتر سن، آپ معركہ كربلاء چ اپنے ماموں حسين بن علي بن أبي طالب نال شریک ہوئے ، تے عبد الله بن قطنہ الطائي النبہاني ہتھوں شہید ہوئے۔ والد: عبد الله بن جعفر بن أبي طالب بن عبد المطلب أصحاب النبي نیں ، تے داداجعفر الطيار رئيس المہاجرين حبشہ. مالدہ: زينب بنت أمير المؤمنين تے فاطمہ الزهراء عليهما السلام عبداللہ دے عون ناں دے دو پتر سن : عون الأكبر، ماں :زينب بنت علی. عون الأصغر، ماں :جمانہ بنت المسيب بن نجبہ من قادة ثورة التوابين. اس وچ اختلاف اے کہ كربلاء وچ کون سی ، پر مشہور اے عون الأكبر كربلاء وچ حاضر سن ، تے عون الأصغر واقعہ حرہ وچ مدینہ چ شہید ہوئے. محمد بن عبد اللہ بن جعفر ابن ابی طالب (وفات 61 ھ / 680 عیسوی) نے امام حسین دے نال جنگ کربلا وچ حصہ لیا ، تے قتل ہوئے۔ نام: محمد بن عبد الله بن جعفر بن أبي طالب بن عبد المطلب دادا جعفر بن أبي طالب المعروف بالطيار۔رئيس المهاجرين جنہاں نے حبشہ ہجرت کیتی سی۔ آپ دی والدہ متعلق دو قول نیں: بعض روایات وچ آپ دی والدہ زينب بنت علي و فاطمةالزهراء لکھا گیا اے لیکن کچھ روايات وچ آپ دی والدہ الخوصاء بنت حفصة بن ثقيف نوں دسیا گیا اے۔ آپ تے آپ دے بھائی عون، معركة كربلاء وچ قتل ہوئے، 10 دشمناں دا قتل کرنے دے بعد عامر بن نہشل عامر بن نهشل التميمي دے ہتھوں شہید ہوئے۔ زيارة الناحية وچ آپ اُتے اس طرح سلام بھیجیا گیا اے: «السَّلَامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الشَّاهِدِ مَكانَ أَبِيهِ وَ التَّالِي لِأَخِيهِ وَ وَاقِيهِ بِبَدَنِهِ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ عَامِرَ بْنَ نَهْشَلٍ التَّمِيمِي»۔ واقعہ کربلا وچ 10 دشمناں دا قتل کرنے دے بعد عامر بن نہشل دے ہتھوں شہید ہوئے۔ |
| شہدائے کربلا ام وہب بنت عبد (وفات: 61ھ) عبد اللہ بن عمیر کلبی دی زوجہ تے شہدائے کربلا وچوں سی۔ ام وہب اپنے شوہر دے ہمراہ شب وچ کوفہ توں کربلا آئیاں تے میدان کربلا وچ امام حسین علیہ السلام دے لشکر توں ملحق ہوئیاں۔ روز عاشورا جدوں انہاں دے شوہر جنگ دے لئی چلے گئے تاں انہاں نے امام جنگ دی اجازت طلب کيتی لیکن امام نے منع فرمایا۔ شوہر دی شہادت دے بعد اوہ انہاں دے چہرے توں خون صاف کر رہی سی کہ شمر بن ذی الجوشن دے غلام رستم نے انہاں نوں وی شہید کر دتا۔ اوہ اک بہادر سواݨی سی جو اپنے شوہر عبد اللہ بن عمیر کلبی دے ہمراہ کربلا وچ شہادت دے درجے اُتے فائز ہوئیاں۔ قابل ذکر اے کہ کربلا دے دلخراش واقعے وچ حضرت امام حسین علیہ السلام دے قافلے وچ تن ایسی شجاع و بہادر سواݨی سی جنھاں نے یزيدیاں توں مقابلہ کيتا جنہاں وچوں دو عورتاں حضرت امام حسین علیہ السلام دے حکم توں میدان جنگ توں خارج ہوگئياں لیکن ام وھب کربلا دی جنگ وچ موجود سی تے شہادت دے اعلیٰ درجے اُتے فائز ہوئیاں۔ ام وھب دا شمار انہاں تھوڑے جہے سواݨیاں وچ ہُندا اے جو اپنے شوہر توں والہانہ عشق و محبت دے علاوہ امام وقت حضرت امام حسین علیہ السلام توں بے پناہ عقیدت رکھدی سی تے انہاں دا شمار خالص شیعاں وچ ہُندا سی اس طرح دی عظیم سواݨیاں دا وجود نہ صرف دنیا دی تریخ بلکہ اسلام دی تریخ وچ وی بہت ہی کم دیکھݨ نوں ملدا اے۔ روایت وچ اے کہ جدوں عبد اللہ میدان کارزار وچ گئے تاں ام وہب نے اک لکڑی اٹھائی تے انہاں دے پِچھے پِچھے میدان جنگ دی طرف گئياں تاکہ اپنے شوہر دی مدد تے دشمناں نال جنگ کرن جدوں عبد اللہ نے ام وہب نوں میدان وچ دیکھیا تاں انہاں دے نیڑے آئے تے کہیا کہ تسيں فورا خیمے وچ واپس چلی جاؤ تے جنگ نوں مرداں دے لئی چھوڑدو لیکن ام وہب نے اپنے شوہر نامدار توں کہیا : میں توانوں نئيں چھڈ سکدی ایتھے تک کہ تواڈے نال اپنی جان قربان کرداں۔ حضرت امام حسین علیہ السلام جو پیار و محبت دے اس حسین منظر دا مشاہدہ کر رہے سن عبد اللہ بن عمیر کلبی دی شریک حیات ام وھب نوں مخاطب کردے ہوئے فرمایا: اے ام وہب ، خدا تینوں اجر دے ، تسيں خیمے وچ جاکے سواݨیاں دے نال بیٹھ جاؤ ، کیونجے سواݨیاں اُتے جہاد واجب نئيں اے۔ ام وہب نے جدوں امام حسین علیہ السلام دے اس فرمان نوں سنیا تاں حکم امام دی اطاعت کردے ہوئے خیمے وچ واپس چلی گئياں لیکن خیمہ گاہ توں اپنے شوہر دی شجاعت و بہادری دا نظارہ کردی رہیاں لیکن جدوں عبد اللہ نے جام شہادت نوش کيتا تاں دوڑدے ہوئے اپنے شوہر دے سرہانے پہنچ گئياں تے کہیا " اے میرے سرتاج توانوں بہشت مبارک ہو ، میں اس خدا توں جس نے توانوں جنت دی نعمت توں سرافراز کيتا اے التجا کردی ہاں کہ مینوں وی تواڈے نال جنت وچ ہم نشیں قرار دیدے"۔ ام وہب دی شجاعت و بہادری تے حضرت امام حسین علیہ السلام تے اپنے شوہر توں انہاں دی وفاداری نوں دیکھ کے شمر حیران و پریشان ہو گیا کہ کدرے ایسا نہ ہو کہ ابن زياد دے کچھ سپاہی لشکر حسینی وچ شامل ہوجاواں اس لئی اس نے اپنے غلام رستم نوں حکم دتا کہ فورا ام وہب دے سر اُتے ایسا گرز مارو کہ اوہ ختم ہوجاݨ۔ رستم نے وی ایسا ہی کيتا تے اس طرح عبد اللہ عمیر کلبی دی شجاع و بہادر شریک حیات ام وھب اپنے شوہر دی شہادت دے کچھ ہی لمحاں بعد اوہ شہادت دے درجے اُتے فائز ہوگئياں تے اپنا مدعا حاصل کر ليا۔ |
چُنویں تصویر |
حديث نبوی
محمد بن عمرو بن حسین بیان کردے نيں :کنا مع الحسين بنهر کربلا فنظر إلي شمر ذي الجوشن فقال : صدق اﷲ ورسوله! فقال رسول اﷲ صلي الله عليه وآله وسلم کائي أنظر : إلي کلب أبقع يلغ في دماء أهل بيتي و کان شمر أبرصہم یعنی امام حسین دے نال کربلا دے دریا اُتے موجود سن تاں آپ نے شمر دے سینے دی طرف دیکھیا تے فرمایا : اللہ تے اس دے رسول صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے سچ فرمایا اے۔ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا سی کہ گویا میں اس سفید داغاں والے کتے دی طرف دیکھ رہیا ہاں جو میرے اہل بیت دے خون وچ منہ مار رہیا اے تے شمر برص دے داغاں والا سی۔(کنز العمال فضائل اهل بي، قتل حسين، 13) چنانچہ حسین ابن علی نے نشانی دیکھ کے فرمایا ہاں ایہ بدبختی تیرا ہی مقدر اے، اوہ بدبخت اگے ودھیا تے سر نوں تن توں جدا کر دتا۔
|
| اقتباس امام حسین عليہ السلام نے مقام بیضہ اُتے خطبہ دتا ۔ جس وچ اپنےمقاصد دی وضاحت کيتی ۔ آپ نے فرمایا:
|
کیہ تسیں جاندے او؟
|
| عاشورہ عاشور تے عاشورہ تے عاشوراء علمائے لغت دے مشہور قول دے مطابق دس محرم نوں کہیا جاندا اے۔ بعض علمائے لغت دا کہنا اے کہ لفظ عاشورہ لفظ عاشور دا معرب اے تے عاشورا اک عبرانی لفظ اے۔ عبرانی وچ لفظ عاشورا (یہودی مہینے) ماہ " تشْری" دی دسويں تریخ نوں کہیا جاندا اے ۔عاشورہ، محرم دا دسواں دن اے، (اوہ دن جدوں حسین ابن علی شہید ہوئے سن ۔) |
| واقعات حسین بن علی توں بیعت دے مطالبہ دے بعد قافلہ حسینی دی مدینہ توں روانگی توں شروع ہو کے قافلہ حسینی دی واپس مدینہ آمد تک دے واقعات ۔ سنہ 60 ھ
سنہ 61 ه
|
| ہورمعلوماتی صفحے |
| گٹھاں |
.jpg)
مورتاں
| |||||||||||
.jpg)
| ویکیمیڈیا منصوبےآں وچ سانچہ:بوآ:واقعہ کربلا/ویکیمیڈیا |