Acuèlh
Lutz sus...
Saturne es la seisena planeta dau Sistèma Solar en distància au Soleu situada entre Jupitèr e Uranus. Es la segonda per òrdre d’importància après Jupitèr. Aisadament visibla a uelh nus, foguèt probablament descubèrta durant la Preïstòria car èra ja coneguda durant l’Antiquitat. Son nom vèn dau dieu roman Saturne. Es un gigant gasós que fa partida dei planetas exterioras (tanben nomenadas jovianas per lor entretòc amb Jupiter). L’aspècte mai caracteristic de Saturne son seis anèus brilhants. Lo premier que leis observèt foguèt Galileo Galilei en 1610 mai la bassa inclinason deis anèus e la qualitat marrida de son telescòpi li faguèron pensar, au començament, que se tractava de grandei lunas. En 1659, Christiaan Huygens, amb de mejans d'observacion melhors, poguèt n’observar clarament. En 1859, James Clerk Maxwell demostrèt matematicament que leis anèus podián pas èsser un objècte unic mai que devián èsser l'agropacion de milions de particulas pichonas. Saturne a al mens 83 satellits naturaus, entre lei quaus se remarca Titan, l’unic satellit dau Sistèma Solar amb una atmosfèra importanta.
Nòvas
- 7 de julhet de 2024: la coalicion presidenciala se pèrd las eleccions legislativas francesas. (imatge)
- 6 de julhet: l’Equipa nacionala d’Occitània de fotbòl es vicecampiona de l’Europeada de 2024.
- 6 de julhet: Massod Pezeishquian es elegit president d’Iran.
- 5 de julhet: Keir Starmer ven primièr ministre del Reialme Unit.
- 2 de julhet: Dick Schoof ven primièr ministre dels Païses Basses.
- 27 de junh: l'occitan es ara disponible sus Google Translate, amb lo breton.
- 5 de junh: morís a Niça l'artista Ben.
- 2 de junh: Claudia Sheinbaum Pardo se ganha l'eleccion presidenciala de Mexic.
- 1 de junh: los bombardaments sus la Lista de Gaza non an cessat malgrat la presentacion d'un alta-al-fuòc.
- 31 de mai: l'èx-president Donald Trump es condemnat per la justícia penala estatsunidenca.
- 30 de mai: lo president polonés, Andrzej Duda, s'opausa a la lei qu'auriá reconegut oficialament lo silesian coma lenga.
- 12 d'abril: un Conselh presidencial de transicion es installat al cap de l'Estat d'Haití.
- 9 d'abril: Simon Harris ven cap del govèrn d'Irlanda.
O sabiatz ?
- Un aristocrata d'Auvèrnhe, Gilbèrt dau Motier de La Faieta (imatge), foguèt un general dins las doas revolucions americana e francesa.
- Lo lògo de l’OGC Niça pòrta en occitan Despì 1904 solament despuèi 2013.
- La cançon Zombie dau grop The Cranberries foguèt escricha en memòria de Jonathan Ball e Tim Parry, tuats per l’Armada Republicana Irlandesa Provisòria au moment deis atemptats de Warrington. Ramenta lo Conflicte Nòrd-Irlandés emai fa referéncia a l’insurrecion de Pascas de 1916.
- Lo Monopoly foguèt inventat per una feminista americana.
- Lo davancier dau FBI es estat fondat per un rèire nebot de Napoleon Bonaparte.
- D'un biais indirèct, la vila de Marselha auriá donat son nom a l’ouzo.
- L’estau de la comuna d’Embèrt z-es redond.
Imatge del mes
Vèrge negra de la Daurada, Tolosa, Occitània. |
Wikipèdia profiècha del sosten de la Wikimedia Foundation qu'albèrga sus sos servidors mantun projècte wiki liure, multilingüe e gratuit :