Сүрүн сирэй

Ыстатыйаны саҕалыырга көмөлөһөр Сирдьит баар. Сигэтин аллара маннык кинигэ ойуутун таһыгар булуоҥ nothumb.

Сахалыы буукубалар браузергар тахсыбат буоллахтарына маны баттаа

Бикипиэдьийэ — бу элбэх омук тылынан суруллар аһаҕас энциклопедия
Манна ким баҕалаах талбыт ыстатыйатын уларытар эбэтэр саҥа ыстатыйаны суруйар кыахтаах.Билигин Бикипиэдьийэҕэ 17677 сахалыы, уонна атын 330 омук тылынан өссө 63 мөлүйүөнтэн тахса ыстатыйа баар.

nothumb
nothumb
Энциклопедия сахалыы ыстатыйалара

Категорияларынан бөлөхтөөһүн — Алпаабытынан сааһылааһын — Саҥа ыстатыйаны Сирдьит көмөтүнэн суруйуу

  
nothumb
nothumb
Бикипиэдьийэ туһунан

Бастаан маны аах — Ыйытыылар (Стол вопросов) — Кэпсэтэр сир — Суруйуу сиэрэ

Тоҕойдору туораан ис,
Арҕастары ааһан ис,
Саргы дьайаан Сахам тыла,
Сарыал санаа — Сахам тыла!
Бүөтүр Тобуруокап
  
Бырайыак кылгас устуоруйата маннык — бастаан 2006 сыл бүтэһигэр: бу тугуй, тоҕо атын омуктарга баарый, биһиэхэ суоҕуй, — диэн ыйытыылар кэнниттэн: арай?, тоҕо сатаныа суоҕай? — диэн саарабыл кэнниттэн: ээ, чэ холонон көрүөххэ, — диэнтэн тахсыбыт суол.

Кыттар дьон араас идэлээх, араас дойдуга олорор, саастарынан эмиэ тэҥэ суох дьон.

Биһиги санаабытыгар дьон элбэхтик кытыннаҕына, бэрт эбит диэн биһирээтэҕинэ, сүрдээх, кэскиллээх буолар туруктаах бырайыак. Күн-түүн көннөрү дьон көмөтүнэн ис хоһооно да тупса, ыстатыйатын ахсаана да элбии турар.

От ыйын 15 күнэ

  • 1240 — Александр Невскэй новгородецтар уонна ладожаннар дружиналарын салайан швед сэриитэ түүн Ижора өрүс кытылыгар сынньалаҥҥа турдаҕына саба түһэн үлтү сынньыбыт.
  • 1410 — Тевтон уордьанын рыцардара Грюнвальдтааҕы кыргыһыыга Литва уонна Польша сэриилэригэр хотторбуттар.
  • 1912 — «Якутская окраина» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт. Бу хаһыат 1916 сыллаахха дылы тахса сылдьыбыта.
  • 1929 — «Якутстрой» тутар холбоһук тэриллибит.
  • 1955 — В. Н. Щукин салайааччылаах геологтар этэрээттэрэ Удачнай кимберлит туруупкатын арыйбыт.
  • 1968Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ балет артыыстарыгар Наталья Христофороваҕа уонна Алексей Поповка туттарыллыбыт.
  • 1990 — ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмэ Нагорнай Карабах автономиялаах уобалаһыгар ыксаллаах быһыыны-майгыны биллэрбит.
  • 1990 — Иһитиннэрэр-тарҕатар сириэстибэлэри ССКП хонтуруоллуура тохтуурун туһунан ССРС бэрэсидьиэнин ыйааҕа тахсыбыт.
  • 2004 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Өрөгөйүн ырыата уонна былааҕа сокуонунан бигэргэтиллибиттэр. Өрөгөй ырыатын тылын Михаил Тимофеев, Савва Тарасов, муусукатын Кирилл Герасимов суруйбуттара.
  • 2009АЛРОСА бэрэсидьиэнинэн Федор Андреев буолбут.

Төрөөбүттэр

  • 1606 — Голландия худуоһунньуга Рембрандт.
  • 1853 — саха олоҕун хоһуйбут нуучча суруйааччыта Владимир Короленко төрөөбүт (1921 өлбүт).
  • 1905 — Муратов Владимир Алексеевич, 1940—1943 сыллардаахха Саха АССРСовнаркомын бэрэсэдээтэлэ.
  • 1912 — эбэҥки дьахталларыттан бастакы учуонай Агния Романова төрөөбүт, педагогика билимин хандьыдаата (1985 өлбүт).
  • 1937Тит Романов — саха биллиилээх травматолог бырааһа.
  • 1928Петр Афанасьев, саха түөлбэ тылларын чинчийбит учуонай, САССР норуотун үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, филология билимин хандьыдаата, доцент (2000 өлбүт).
  • 1930 — Франция бөлөһүөгэ уонна литература теоретига Жак Деррида.

Быстыбыттар

  • 1904 — нуучча суруйааччыта Антон Чехов.
  • 1916 — нуучча биолога уонна патолога Илья Мечников.
  • 1948Сэһэн Боло - Дмитрий Иванович Дьячковскай, биллиилээх саха уоһун номоҕун хомуйааччыта, кыраайы үөрэтээччитэ.
  • 1974Константин Чирков (1879 төр.) - "Абый улуу кырдьаҕаһа", "Эһэккэ", "Эһэккэбит" диэн ааттаммыт эмчит, ойуун.
  • 1999Иннокентий Д. Корякин (1931 төр.) — саха живописеһа. "Дулуруйар Ньургун Боотур" олоҥхону иллюстрацияласпыт, Опера тыйаатырыгар фойе эркинин ойууласпыт худуоһунньук. Кыра уола Иннокентий эмиэ живописец, педагог.
  • 2003Римма Гаврильева (06.05.1941 төр.) — биллиилээх искусствовед, саха таҥаһын чинчийээччи, устуоруйа билимин хандьыдаата.
  • 2004 — Нагасаки куоракка атомнай буомбаны бырахпыт Америка лүөччүгэ Чарльз Суини.

Телеграм-ханаалбытыгар суруттаххына биһиги да үөрүөхпүт, бэйэҥ да астыныаҥ ;)

Билэҕин дуо…

Соторутааҥы ыстатыйалар

Ааҕыҥ, көннөрүҥ

Бу күннэрдээҕи уларыйыылар — ким тугу суруйбутун көрүөххэ сөп.

Бу саҥа ыстатыйалар, онон өссө чочулла илик буолуохтарын сөп. Алҕастаах буоллахтарына харса суох көннөрүҥ.

    

Бүгүҥҥү ойуу

Геирангер сыаркабын көстүүтэ, аттыгар баар кылаабыһата уонна биллэр Геирангерфьорд кэлин сиригэр. Мас сыаркап 1842 сыллаахха тутуллубута. Архитектора Ганс Клипе

Үчүгэй (сэргэммит) ыстатыйа

Кыталык (Grus leucogeranus) — сэдэх көтөр, туруйа көрүҥэр киирэр.

Кыталыктар (Grus leucogeranus)

1 м 40 см үрдүк кыталык ыйааһына 6 киилэ буолар. Атыырын ыйааһына тыһытынааҕар ыарахан. Кыталык дьүһүнэ кылбаа маҥан, сирэйэ түүтэ суох, уот кыһыл. Атахтара кытархайдар. Кынатын төбөтө харалаах. Кыталык оҕото төбөтө, кэтэҕэ кытархай кугас, атын түүтэ сырдык кугас. Сымыыттан тахсарыгар хараҕа халлаан күөҕэ өҥнөөх, алта ыйыгар араҕас буолар.

Аан дойду кыталыга үс популяциялаах: илиҥҥи, киин уонна арҕаа. Кыталык илиҥҥи популяцията Саха сиригэр Халыма намталыгар сайылыыр, кыстыыр сирэ — Янцзы өрүс орто тардыыта, Кытай соҕуруулуу-илин өттө.

(өссө…)

Бастыҥ ыстатыйа

Яков Федорович Санников (1844—1908) — өбүгэлэрин үгэстэрин тутуһан нуучча уонна омук полярниктарыгар сүҥкэн улахан үтүөнү-өҥөнү оҥорбут саха атыыһыта. Кини суон сураҕа Муустаах байҕал кытыытынан эрэ буолбакка, бүтүн Россия үрдүнэн биллибит. Булуҥҥа былыр «халлааҥҥа таҥара, биһиэхэ Яков Санников» дииллэр эбит. 1886 сыллаахха доктор Бунге экспедициятыгар көмөлөспүт. 1894 сыллаахха барон Толль Ф.Нансеҥҥа депо тутарыгар көмөлөспүт. Ол өҥөлөрүн иһин икки кыһыл көмүс мэтээлинэн наҕараадаламмыт (онтон биирин Швеция ыраахтааҕыта Оскар биэрбит).

(өссө…)

Көмүөл күүһэ

Бүгүн бу ыстатыйалары тупсарабыт, тылбаастыыбыт:

Амма улууһа — Бастыҥ ыстатыйаҕа хандьыдаат

Ыстатыйаны уларытыы киинэ курдук көстүүтэ: Көмө:1-кы уруок

Ыҥырыы

Хаһыаттарга, сурунаалларга, атын да сирдэргэ Бикипиэдьийэни ахтыбыт буоллахтарына биһиги үөрэбит. Тоҕото өйдөнөр — ол аата үлэбит си-дьүгээр хаалбатын, дьоҥҥо туһалааҕын бэлиэтэ. Ити бастакытынан. Иккиһинэн — төһөнөн элбэх киһи билэр да, оччонон элбэх киһи кыттар. Онон күннүккүтүгэр (блогкутугар) кэмиттэн кэмигэр ахтар буолуҥ, элбэх дьоҥҥо туһаайан суруйар дуу этэр дуу буоллаххытына эмиэ бикипиэдьийэни кыбытар буолуҥ. Манна оннук ахтыллыбыт түгэннэр испииһэктэрэ баар.

Саҥа ыстатыйаны эбиэххэ

200 000+Ааҥыл (English) · Испаан (Español) · Италия (Italiano) · Ниэмэс (Deutsch) · Нидерлаан (Nederlands) · Поляк (Polski) · Португаал (Português) · Нуучча (Русский) · Француз (Français) · Швед (Svenska) · Дьоппуон (日本語)
100 000+Арааб (العربية) · Волапюк (Volapük) · Каталон (Català) · Кытай (中文) · Норвежскай (Norsk) · Румыын (Română) · Туурок (Türkçe) · Украин (Українська) · Фиин (Suomi) · Чех (Čeština) · Эсперанто (Esperanto)
50 000+Болгаар (Български) · Мадьаар (Magyar) · Дания (Dansk) · Иврит (עברית) · Индонезия (Bahasa Indonesia) · Кэриэй (한국어) · Литовскай (Lietuvių) · Серб (Српски) · Словаак (Slovenčina) · Словен (Slovenščina)
20 000+Баск (Euskara) · Бишнуприя-манипури (ইমার ঠার/বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী) · Босния (Bosanski) · Вьетнам (Tiếng Việt) · Галисийскай (Galego) · Гириэк (Ελληνικά) · Грузиин (ქართული) · Малаай (Bahasa Melayu) · Неварскай (नेपालभाषा) · Норвегия-Нюнорск (Nynorsk) · Персия (فارسی) · Себуан (Sinugboanong) · Таай (ไทย) · Телугу (తెలుగు) · Судургу ааҥыл (Simple English) · Хорваат (Hrvatski) · Эстон (Eesti)
Түүр тыллараАзербайджанАлтаайБашкиирГагаузКазаахКаракалпаакХарачай-БалкаарКыргыысКырыым татаарСоҕуруу азербайджааннар тыллараТатаарТуркменТууракУзбекУйгуурЧувааш

Бары тыллар · Multilingual coordination · Бикипиэдьийэ саҥа тылынан · Саҥа сайдан эрэр салаалары өйөөһүн

 

Уруулуу ситимнэр

Wikimedia Пуондата элбэх омук тылынан тахсар, көҥүл уларытыллар уонна туһаныллар хас да тус-туһунан бырайыактардаах:

Биики Тылдьыт
Тылдьыт уонна тезаурус
Wikibooks
Үөрэх кинигэлэрэ
уонна ыйыылар-кэрдиилэр
Биики Сонун
Сонуннар
Сахалыы бикитиэкэ
Айымньылар
Биики Домох
Бэргэн этиилэр, сытааталар
Биики Хааһах
Ойуулар, уонна да атын медиа-билэлэр
 Meta-Wiki
Бикимиэдьийэ пуондатын ситим-сирэ
Бикибэрситиэт
Көҥүл-босхо үөрэхтээһин матырыйааллара
 
Киирэн көрүҥ, сорох бырайыактар нууччалыы барыллардаахтар, холобур Викиновости эбэтэр Викицитатник