Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.338 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Вечер во пристаништето Дарлинг, Сиднеј.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
На денешен ден…

Денес е 17 јули 2024 г.

Настани:

1204 Во текот на Четвртата крстоносна војна, крстоносците го освоиле Цариград.
1762 Катерина Велика станува царица на Русија.
1862 Во САД стапи во сила Законот за ослободување на црнците-робови. Тогаш околу 190.000 поранешни робови од територијата на југот на САД стапија во редовите на федералната армија.
1917 Во знак на револт од улогата на Германија во Првата светска војна, кралот Џорџ V издал објава според која британското кралско семејство ќе го носи презимето Виндзор, наместо дотогашното Сакс-Кобург-Гота.
1918 По наредба на болшевиците, рускиот цар Николај II и неговото потесно семејство се стрелани во близината на Екатеринбург, Русија од единиците на Чека.
1936 Почнува Шпанската граѓанска војна.
1942 Почна Сталинградската битка меѓу германската и советската армија — веројатно најголемата битка во Втората светска војна.
1945 Во Потсдам, Германија, се одржала Потсдамската конференција на која се поништени освојувањата на Германија пред и во Втората светска војна, и нејзината територија е поделена меѓу сојузниците на четири окупациони зони.
1965 Американските бомбардери од типот Б-52 од базата Гуам за првпат ги бомбардираа целите на територијата на Виетнам.
1976 Индонезија го анектира Источен Тимор.
1984 Пуштен советскиот вселенски брод „Сојуз 12“. Космонаутката Светлана Савицка станала првата жена која се „прошетала“ во вселенскиот простор надвор од леталото.
1993 Во Будимпешта, деветте земји-членки на Средноевропската иницијатива (ЦЕИ), ја примија Република Македонија како полноправна, десетта членка на оваа асоцијација.

Родени:

1899 Џими Кегниамерикански глумец.
1920 Хуан Антонио Самаранч — шпански министер за спорт и претседател на Меѓународниот олимписки комитет од 1980 до 2001 година.
1925 Ласло Наѓ — унгарски поет и преведувач.
1935 Доналд Сатерлендканадски глумец.
1937 Петре Наковски — македонски романописец и преведувач.
1944 Карлос Алберто — бразилски фудбалер.
1948 Рон Ештон — американски рок-музичар, член на групата „Стуџис“ (The Stooges).
1950 Стево Степановски — македонски библиофил.
1954 Ангела Меркелгермански канцелар.
1961 Гуру — американски рапер, музички продуцент и глумец.
1963 Миран Тепеш — словенечки скијачки скокач.
1966 Лу Барлоу — американски рок-музичар.
1972 Јап Стам — холандски фудбалер.
1976 Маркос Сена — бразилски фудбалер.
1985 Мартин Колер — швајцарски велосипедист.
1987 Андреј Воронцевич — руски кошаркар.
1991 Бари Маркус — холандски велосипедист.
1994 Бенжамен Менди — француски фудбалер.
1997 Јакуб Кохановски — полски одбојкар.

Починале:

855 Лав IVримски папа.
1489 Мимар Синан — прочуен отомански архитект.
1790 Адам Смит — најпознат претставник на англиската класична политичка економија.
1918 Николај II Романовцар на Русија, убиен заедно со членовите на неговото семејство.
1938 Роберт Вине — германски режисер.
1941 Аугуст Цесарец — хрватски револуционер и писател.
1946 Дража Михаиловиќсрпски четнички водач.
1959 Били Холидејамериканскa пејачкa.
1967 Џон Колтрејн — американски џез-музичар и композитор.
1969 Нестор Алексиев Мирчевски — македонски резбар.
1976 Вељо Личеноски — прв филмски монтажер во Македонија.
1986 Ристо Шишков — македонски глумец.
1992 Стефан Гајдов — македонски композитор.
2022 Жан-Луј Трентињан — француски глумец.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич