Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.343 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Утврдената базилика Валер во Вале, Швајцарија.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
На денешен ден…

Денес е 18 јули 2024 г.

Настани:

64 Во Рим избувна голем пожар во кој стариот град изгоре до темели. Легендата вели дека пожарот го подметнал неурамнотежениот цар Нерон. За тоа нема никакви докази во старите извори.
1830 Уругвај го усвојува својот прв Устав.
1846 Во Бостон д-р Вилијам Мортон првпат во својата забна ординација го употреби етерот како средство за наркоза. Тој датум се смета за предпочеток на модерната анестезиологија.
1898 Во Париз француските научници, сопружниците Марија и Пјер Кири го открија полониумот, првиот познат радиоактивен елемент.
1925 Адолф Хитлер го објавува првиот том од својот личен манифест „Мојата борба“.
1936 Шпанска граѓанска војна: востаниците ја заземаат Галисија, западна Кастиља, западна Андалусија и Арагон.
1968 Во Санта Клара, Калифорнија е формирана корпорацијата Интел.
1967 Во Охрид, на третиот црковно-народен собор, Архиепископскиот синод донесе одлука за прогласување автокефалност на Македонската православна црква како наследничка на обновената Охридска архиепископија. Одлуката ја соопшти новиот Архиепископ Охридски и Македонски г. г. Доситеј.

Родени:

1635 Роберт Хуканглиски физичар.
1664 Франц Лудвиг Фалечко-Нојбуршкигермански епископ († 1732)
1837 Васил Левскибугарски револуционер.
1877 Елин Пелинбугарски писател.
1887 Видкун Квислингнорвешки соработник на нацистите. Неговото име стана синоним за велепредавство на идеалите на сопствената држава.
1892 Артур Фриденрајх — бразилски фудбалер.
1918 Нелсон Манделајужноафрикански претседател.
1924 Џон Гленамерикански космонаут.
1932 Евгени Евтушенко — советски и руски поет, писател, глумец, сценарист и режисер.
1934 Даринка Челениќ — српска глумица.
1938 Ијан Стјуарт — британски рок-музичар.
1934 Наум Манивилов - Преспански — македонски поет.
1942 Џакинто Факети — италијански Фудбалер.
1963 Марк Џирардели — луксембуршки скијач
1970 Анатоли Тишченко — руски спринт-кануист.
1971 Пени Хардавеј — американски кошаркар.
1980 Кристен Бел — американска глумица.
1983 Даниел Наваро — шпански велосипедист.
1984 Хавиер Морено — шпански велосипедист.
1986 Сајмон Кларк — австралиски велосипедист.
1995 Недим Ремили — француски ракометар.
1997 Ноа Лајлс — американски атлетичар.
1997 Бам Адебајо — американски кошаркар.

Починале:

1610 Микеланџело Меризи да Караваџо — италијански барокен сликар
1721 Жан Антоан Ватофранцуски барокен сликар.
1817 Џејн Остинанглиска писателка.
1872 Бенито Хуарез — мексикански претседател.
1895 Стефан Стамболов — бугарски револуционер.
1949 Вичеслав Новак — чешки композитор.
1988 Нико — германско-американска пејачка и глумица.
1997 Јуџин Шумејкер — американски астрогеолог.

Празници:

 Уругвај — Ден на Уставот.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич