Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 145.329 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривиување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Поглед на црквата во Гејрангер на познатиот Гејрангер-фјорд во Норвешка.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
Статуа на Ниоба во галеријата „Уфици“, Фиренца
На денешен ден…

Денес е 15 јули 2024 г.

Настани:

1099 Во Првата крстоносна војна, Крстоносците го зазеле Ерусалим кој бил 461 година под власта на Фатимидите. Градот останал во христијански раце сè до 2 октомври 1187 година кога бил освоен од страна на Саладин и никогаш повторно не бил безусловно во христијански раце.
1556 Во Рим свечено е осветена грандиозната купола на црквата Свети Петар, што ја изгради прочуениот италијански архитект, вајар, сликар и поет Микеланџело Буонароти. Овој датум е земен како ден на раѓањето на барокот.
1869 Французинот Иполит Меж Морис го патентира маргаринот, прехранбен производ кој ќе треба да се обиде да го спречи масовниот глад меѓу сиромашните слоеви на населението.
1965 Американскиот вселенски брод Маринер 4 ги испрати првите снимки од планетата Марс.
1968 На линијата Москва-Њујорк воспоставена е првата директна авио-врска меѓу СССР и САД. Летовите почнуваат да ги изведуваат компаниите Аерофлот и Пан Америкен.
1990 Во Охрид е извршено осветување на новоизградената „Света Троица“.

Родени:

1606 Рембрант ван Рајнхоландски сликар.
1910 Александар Тирнаниќ — српски и југословенски фудбалер и тренер.
1919 Ајрис Мердок — ирско-британска писателка.
1923 Трајче Попов — македонски режисер.
1930 Жак Деридафранцуски филозоф.
1932 Вили Кобс — американски блуз-музичар.
1933 Џулијан Бриманглиски класичен гитарист и лејтист.
1946 Линда Ронстад — американска пејачка.
1952 Џони Тандерс — американски рок-музичар.
1953 Жан-Бертран Аристид — претседател на Хаити.
1953 Неда Арнериќ — српска и југословенска глумица.
1954 Марио Кемпес — аргентински фудбалер.
1956 Џо Сатријаниамерикански рок-гитарист.
1956 Ијан Кертис — англиски рок-музичар, член на групата „Џој дивижн“.
1961 Дамир Мартиновиќ — југословенски и хрватски рок-музичар, член на групите „Термити“ и „Лет 3“.
1963 Игор Џамбазов — македонски глумец, водител, музичар и писател.
1981 Себастјен Роселер — белгиски велосипедист.
1985 Грацијано Пеле — италијански фудбалер.
1985 Бурак Јилмаз — турски фудбалер.
1989 Диего Улиси — италијански велосипедист.
1989 Ентони Рандолф — американско-словенечки кошаркар.
1990 Демиен Лилард — американски кошаркар.
1991 Данило — бразилски фудбалер.
1992 Тобијас Херис — американски кошаркар.

Починале:

1291 Рудолф I Хабсбуршки — германски цар и оснoвач на династијата на Хабсбурговците.
1890 Готфрид Келер — швајцарско-германски писател.
1904 Антон Павлович Чеховруски раскажувач и драмски писател.
1929 Хуго фон Хофманштал — австриски писател.
1939 Зинаида Рајх - руска и советска глумица, сопруга на Сергеј Есенин и на Всеволд Меерхолд.
1941 Валтер Рутмангермански експериментален режисер.
1941 Аугуст Цесарец — хрватски писател.
1944 Вера Циривири - Трена — македонска партизанка, учесничка во напредното работничко движење и во НОБ.
1997 Џани Версачеиталијански моден творец.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич